Pojęcie figur retorycznych

Wyjaśniamy, czym są figury retoryczne i do czego służą takie zastosowania języka. Ponadto, rodzaje, które istnieją i kilka przykładów.

Co to są figury retoryczne?

Figury retoryczne lub figury literackie to pewne zastosowania języka werbalnego, które odchodzą od skutecznej formy komunikacyjnej, czyli sposobu, w jaki przekazujemy określoną ideę, i dążą do bardziej ekspresyjnych, wyszukanych, artystycznych, zabawnych lub mocnych sposobów przekazania tej samej idei.

Nie należy ich mylić z tropami lub figuratywnymi, obrazowymi lub porównawczymi zastosowaniami języka, takimi jak metafory. Retoryczne figury mowy wykorzystują zwykłe znaczenia słów, ale układają je w taki sposób, aby wzmocnić ich znaczenie lub wydobyć ich wewnętrzne piękno.

Retoryczne figury mowy są niezwykle powszechne i widoczne w języku literackim, czyli w pisaniu dzieł sztuki językowej (Literatura), ale można je również stosować w mowie potocznej, nadając komunikacji piętno oryginalności, pewien styl.

Zobacz też: Tekst literacki

Typy figur retorycznych

Istnieją dwa rodzaje literackich figur mowy i figur myśli.

• Figury mowy. Są to te, które wpływają na formę słów, co często wpływa również na ich znaczenie. Są one z kolei podzielone na cztery rodzaje:
  • Figury transformacji. Znane jako metaplazmy, polegają na użyciu słów w sposób, który normalnie byłby niepoprawny, bez zmiany ich znaczenia. Do najbardziej znanych należą:
    • Proteza. Polega to na dodaniu fonemu do początku wyrazu.
    • Epenteza. Dodanie fonemu wewnątrz słowa.
    • Apokop. Jeden lub więcej dźwięków jest traconych na końcu słowa.
• Liczby powtórzeń. Występują one, gdy odzyskiwany jest dźwięk, który już został wypowiedziany w tekście: sylaby, fonemy, itp. Niektóre z nich to:
  • Anafora. Polega to na powtórzeniu jednego lub więcej słów od początku wiersza lub oświadczenia.
  • Polysyndeton. Polega to na użyciu o wiele więcej spójników niż są uważane za normalne w zdaniu.
• Figury pominięcia. Elementy są usuwane ze zdania lub frazy, czyniąc je lżejszym. Takie jak:
  • Asyndeton. Spójniki lub nexusy są pomijane w wyliczeniu.
  • Ellipsis. Części zdania, które mogą być rozumiane przez kontekst są eliminowane.
  • Paralipsa. Coś jest pominięte w tekście, ale uwaga czytelnika jest zwrócona na to, co jest pominięte.
• Figury pozycji. Polegają one na zmianie normalnej kolejności elementów zdania. Niektóre z nich to:
  • Hiperbaton. Składnia zdania jest zmieniona, aby podkreślić jego metrum lub zwrócić uwagę na coś.
  • Anastrophe. Zwykłe miejsce składniowe dwóch elementów zdania jest zamienione.

Figury myślowe. Te, które dotyczą bardziej niż czegokolwiek innego znaczenia słów. Mogą one być następujących typów:

• Figury wzmocnienia. Polegają one na wydłużaniu treści tekstu. Niektóre przypadki to:
  • Expolitio. Pomysł jest podany, a następnie rozwinięty w większej długości.
  • Parafraza. Ta sama idea jest wyrażona innymi (własnymi) słowami.
• Figuras de acumulación. Persiguen la añadidura de elementos que complementen lo ya dicho. Algunos casos son:
  • Enumeración. Se dan múltiples ejemplos de una idea ya dicha.
  • Epífrasis. Se añade a una idea principal una serie de descriptores que la complementen.

Figuras lógicas. Aquellas que se vinculan con la relación lógica o de sentido que haya entre las ideas expuestas, generando así contrastes, oposiciones, etc. Algunos casos son:

• Oxímoron. Se emplean juntos dos adjetivos contradictorios.
• Antítesis. Se oponen dos términos irreconciliables para sentar las bases de una idea.

Figuras de definición. Conocidas como de descripción, reflejan en el lenguaje las propiedades de lo referido. Algunos casos son:

• Etopeya. Se describe a un individuo o personaje a partir de sus rasgos morales.
• Cronografía. Polega na opisie czasów lub zdarzeń czasowych.

Figury skośne. Bliskie tropom, zbliżają się do rzeczywistości w sposób pośredni. Takie jak:

• Peryfraza lub zwroty grzecznościowe. Używa się więcej słów niż jest to konieczne do opisania tematu.
• Lythotes lub tłumienie. Polega to na potwierdzaniu cechy przez tłumienie lub negowanie jej przeciwieństwa.

Figury mowy lub patosu. Te, które odwołują się do emocjonalności odbiorcy, takie jak:

• Wykrzyknienie lub ekfoneza. Używane są słowa, które predysponują odbiorcę do emocji podziwu (Oh!, etc.)
• Pytanie retoryczne. Te pytania, które nie szukają odpowiedzi, ale raczej wyrazić ideę.

Dialektyczne figury. Mają charakter argumentacyjny, dążą do przekonania odbiorcy do czegoś. Takie jak:

• Dubitatio lub aporesis. Wątpliwość jest wyrażana w odniesieniu do możliwości innych niż to, co zostało stwierdzone.
• Correctio. Consiste en añadir una corrección respecto a lo dicho previamente, construyendo una relación de antonimia.

Figuras de ficción. Presentan como reales eventos imaginarios. Dos de ellas son:

• Personificación. Se atribuyen rasgos humanos a animales u objetos inanimados.
• Idolopeya. Se atribuye algo dicho a una persona ya fallecida.

Ejemplos de figura retórica

Algunos ejemplos de figuras retóricas son:

• Los gatos son sumamente limpios. Por no hablar de independientes. (paralipsis)
• „Llegué, vi, vencí” (asíndeton)
• Los soldados llegaron. Los soldados estaban ahí. (anáfora)
• ¿Pa, me prestas tu bici para ir al cole? (apócope)
• Los bares recorriendo caminaba el poeta (hipérbaton)
• Había un sol oscurecido, cuya luz sombría… (oxímoron)
• Por ti siento un amor bueno, bonito, puro, inmenso, imposible (epífrasis)
• Con no poca paciencia estoy aquí (atenuación)

Última edición: 5 de julio de 2020. Cómo citar: „Figuras Retóricas”. Autor: María Estela Raffino. De: Argentina. Para: Concepto.de. Disponible en: https://concepto.de/figuras-retoricas/. Consultado: 25 de marzo de 2021.