Równość płci

Niezakończona sprawa naszych czasów

Kobiety i dziewczęta stanowią połowę światowej populacji, a zatem również połowę jej potencjału. Równość płci, oprócz tego, że jest podstawowym prawem człowieka, jest niezbędna do osiągnięcia pokojowych społeczeństw, z pełnym potencjałem ludzkim i zrównoważonym rozwojem. Ponadto wykazano, że wzmocnienie pozycji kobiet zwiększa produktywność i wzrost gospodarczy.

Niestety, do osiągnięcia pełnej równości praw i możliwości między mężczyznami i kobietami jest jeszcze długa droga, ostrzega UN Women. Dlatego niezwykle ważne jest położenie kresu różnorodnym formom przemocy ze względu na płeć oraz zapewnienie równego dostępu do wysokiej jakości edukacji i zdrowia, zasobów ekonomicznych i udziału w życiu politycznym zarówno kobietom i dziewczętom, jak i mężczyznom i chłopcom. Istotne jest również osiągnięcie równych szans w dostępie do zatrudnienia oraz do stanowisk kierowniczych i decyzyjnych na wszystkich poziomach.

Sekretarz Generalny ONZ, Pan António Guterres stwierdził, że osiągnięcie równości płci i wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt jest niedokończoną sprawą naszych czasów i największym wyzwaniem w zakresie praw człowieka w naszym świecie.

Narodów Zjednoczonych i kobiet

Wsparcie ONZ dla praw kobiet rozpoczęło się wraz z Kartą Założycielską Organizacji. Jednym z celów ONZ zadeklarowanych w Artykule 1 Karty jest „Osiągnięcie międzynarodowej współpracy … w promowaniu i zachęcaniu do poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich bez różnicy rasy, płci, języka czy religii.”

W ciągu pierwszego roku istnienia ONZ, Rada Gospodarcza i Społeczna ustanowiła Komisję ds. Statusu Kobiet, jako główny organ tworzący globalną politykę poświęconą wyłącznie równości płci i awansowi kobiet. Jednym z jej najwcześniejszych osiągnięć było zapewnienie neutralnego pod względem płci języka w projekcie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Kobiety i prawa człowieka

Przełomowa Deklaracja, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne 10 grudnia 1948 roku, potwierdza, że „Wszystkie istoty ludzkie rodzą się wolne i równe w godności i prawach” i że „każdy jest uprawniony do wszystkich praw i wolności określonych w niniejszej Deklaracji, bez jakiejkolwiek różnicy, takiej jak rasa, kolor skóry, płeć, język, religia, … urodzenie lub inny status.”

Jak międzynarodowy ruch feministyczny zaczął nabierać rozpędu w latach siedemdziesiątych, Zgromadzenie Ogólne ogłosiło rok 1975 Międzynarodowym Rokiem Kobiet i zorganizowało pierwszą Światową Konferencję w sprawie Kobiet, która odbyła się w Mexico City. Za namową Konferencji, następnie ogłosiło lata 1976-1985 Dekadą ONZ na rzecz Kobiet i ustanowiło Dobrowolny Fundusz Dekady.

W 1979 roku Zgromadzenie Ogólne przyjęło Konwencję w sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Kobiet (CEDAW), która jest często opisywana jako Międzynarodowa Karta Praw Kobiet. W swoich 30 artykułach, Konwencja wyraźnie definiuje dyskryminację kobiet i ustanawia program działań krajowych w celu zakończenia tej dyskryminacji. Konwencja odnosi się do kultury i tradycji jako wpływowych sił kształtujących role płci i relacje rodzinne, a także jest pierwszym traktatem dotyczącym praw człowieka, który potwierdza prawa reprodukcyjne kobiet.

Pięć lat po konferencji w Mexico City, w 1980 roku w Kopenhadze odbyła się Druga Światowa Konferencja na temat Kobiet. Wynikający z niej Program Działania wzywał do wzmocnienia krajowych środków w celu zapewnienia kobietom własności i kontroli nad własnością, jak również poprawy praw kobiet w odniesieniu do dziedziczenia, opieki nad dziećmi i utraty obywatelstwa.

Rodziny globalnego feminizmu

W 1985 roku, Światowa Konferencja w celu przeglądu i oceny osiągnięć Dekady Narodów Zjednoczonych na rzecz Kobiet: Równość, Rozwój i Pokój, odbyła się w Nairobi. Zwołano ją w czasie, gdy ruch na rzecz równości płci zyskał wreszcie prawdziwe globalne uznanie, a 15 000 przedstawicielek organizacji pozarządowych (NGO) wzięło udział w równoległym Forum NGO.

Wydarzenie to zostało opisane przez wielu jako „narodziny globalnego feminizmu”. Zdając sobie sprawę, że cele Konferencji w Mexico City nie zostały odpowiednio zrealizowane, 157 uczestniczących w niej rządów przyjęło dokument Nairobi Forward-looking Strategies to the Year 2000. Dokument ten otworzył nowe możliwości, uznając wszystkie sprawy za sprawy kobiet.

Pekinska Konferencja Kobiet

Czwarta Światowa Konferencja Kobiet, która odbyła się w Pekinie w 1995 roku, poszła o krok dalej niż Konferencja w Nairobi. Pekińska Platforma Działania potwierdziła, że prawa kobiet są prawami człowieka i zobowiązała się do podjęcia konkretnych działań w celu zapewnienia poszanowania tych praw. Zaangażuj się w kampanię UN Women’s Generation Equality, aby uczcić 25 rocznicę Deklaracji Pekińskiej i Platformy Działania.

Komisja ds. Statusu Kobiet

Komisja ds. Statusu Kobiet (CSW) jest głównym globalnym organem międzyrządowym zajmującym się wyłącznie promocją równości płci i wzmocnieniem pozycji kobiet. CSW odgrywa kluczową rolę w promowaniu praw kobiet, dokumentowaniu realiów życia kobiet na całym świecie i kształtowaniu globalnych standardów dotyczących równości płci i równouprawnienia kobiet.

Organizacja dla kobiet

2 lipca 2010 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ jednogłośnie przegłosowało utworzenie jednego organu ONZ, którego zadaniem jest przyspieszenie postępu w osiąganiu równości płci i równouprawnienia kobiet. Nowy podmiot ONZ ds. równości płci i równouprawnienia kobiet – UN Women – połączył cztery agencje i biura światowego ciała: Fundusz Rozwoju Kobiet ONZ (UNIFEM), Wydział Wspierania Kobiet (DAW), Biuro Specjalnego Doradcy ds.

Kobiety i Cele Zrównoważonego Rozwoju

Równość płci

Organizacja Narodów Zjednoczonych koncentruje obecnie swoje globalne prace rozwojowe na niedawno opracowanych 17 Celach Zrównoważonego Rozwoju (SDGs). Kobiety mają do odegrania kluczową rolę we wszystkich Celach Zrównoważonego Rozwoju, a wiele z nich uznaje równouprawnienie i wzmocnienie pozycji kobiet zarówno jako cel, jak i część rozwiązania.

Cel 5, „Osiągnięcie równości płci i wzmocnienie pozycji wszystkich kobiet i dziewcząt” jest znany jako samodzielny cel dotyczący płci, ponieważ jest poświęcony osiągnięciu tych celów. Aby zapewnić prawa kobiet na całym świecie, potrzebne są głębokie zmiany prawne i legislacyjne. Podczas gdy rekordowa liczba 143 krajów zagwarantowała równość między mężczyznami i kobietami w swoich konstytucjach do 2014 roku, kolejne 52 nie podjęły tego kroku.

Poważne nierówności między płciami utrzymują się w sferze gospodarczej i politycznej. Chociaż w ciągu ostatnich dziesięcioleci nastąpił pewien postęp, kobiety na rynku pracy nadal zarabiają średnio o 20 procent mniej niż mężczyźni na całym świecie. W 2018 r. tylko 24 procent wszystkich parlamentarzystów krajowych było kobietami, co stanowi powolny wzrost z 11,3 procent w 1995 r.

Eliminacja przemocy wobec kobiet

System ONZ nadal poświęca szczególną uwagę kwestii przemocy wobec kobiet. Deklaracja Zgromadzenia Ogólnego z 1993 roku w sprawie Eliminacji Przemocy wobec Kobiet zawierała „jasną i wyczerpującą definicję przemocy wobec kobiet jasną deklarację praw, które mają być stosowane w celu zapewnienia eliminacji przemocy wobec kobiet we wszystkich jej formach”. Stanowiła ona „zobowiązanie państw w odniesieniu do ich odpowiedzialności, a także zobowiązanie całej społeczności międzynarodowej do eliminacji przemocy wobec kobiet”.

Przemoc wobec kobiet jest pandemią dotykającą wszystkie kraje, nawet te, które poczyniły godne pochwały postępy w innych dziedzinach. Na całym świecie 35 procent kobiet doświadczyło przemocy fizycznej i/lub seksualnej ze strony partnera intymnego lub przemocy seksualnej ze strony osoby niebędącej partnerem.

We wrześniu 2017 roku Unia Europejska i Organizacja Narodów Zjednoczonych połączyły siły, aby uruchomić inicjatywę Spotlight, globalną, wieloletnią inicjatywę, która koncentruje się na eliminacji wszystkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt.

Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet obchodzony jest 25 listopada.

Dzień Kobiet i inne obserwacje

Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzony jest corocznie 8 marca. Międzynarodowy Dzień Kobiet po raz pierwszy wyłonił się z działalności ruchów pracowniczych na przełomie XX i XXI wieku w Ameryce Północnej i całej Europie. Jest to dzień, obchodzony w wielu krajach świata, w którym kobiety są doceniane za swoje osiągnięcia bez względu na podziały narodowe, etniczne, językowe, kulturowe, ekonomiczne czy polityczne.

Poza Międzynarodowym Dniem Kobiet i Międzynarodowym Dniem Eliminacji Przemocy wobec Kobiet, ONZ obchodzi inne międzynarodowe dni poświęcone podnoszeniu świadomości na temat różnych aspektów walki o równość płci i równouprawnienie kobiet. 6 lutego obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Bez Tolerancji dla Okaleczania Kobiecych Narządów Płciowych, 11 lutego – Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce, 19 czerwca – Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy Seksualnej w Konfliktach, 23 czerwca – Międzynarodowy Dzień Wdów, 11 października – Międzynarodowy Dzień Dziewcząt, a 15 października – Międzynarodowy Dzień Kobiet Wiejskich.

Język uwzględniający płeć

Zważywszy na kluczową rolę, jaką odgrywa język w kształtowaniu postaw kulturowych i społecznych, używanie języka uwzględniającego płeć jest potężnym sposobem promowania równości płci i eliminowania uprzedzeń między płciami.

Bycie inkluzywnym z perspektywy języka uwzględniającego płeć oznacza mówienie i pisanie w sposób, który nie dyskryminuje konkretnej płci, płci społecznej lub tożsamości płciowej i nie utrwala stereotypów związanych z płcią.

Te Wytyczne zawierają zalecenia i materiały stworzone, aby pomóc pracownikom Organizacji Narodów Zjednoczonych w używaniu języka uwzględniającego płeć w każdym rodzaju komunikacji – ustnej lub pisemnej, formalnej lub nieformalnej – i są użytecznym punktem wyjścia dla każdego.