Pracodawca mówi dwóm nieznajomym pracownikom, że będą pracować razem nad dużym projektem przez następne sześć miesięcy. Zaskoczone osoby wpatrują się w siebie niezręcznie przez kilka sekund. Każdy z nich myśli o tym samym: „Czy mój nowy partner w pracy ma jakieś dziwne dziwactwa? Czy będziemy się dogadywać? Czy mój partner potraktuje projekt poważnie – czy też sprawi, że zostaniemy zakrzyczani przez komisję projektową?”.
W końcu dwójka zaczyna ze sobą swobodnie rozmawiać. Pierwszy pracownik, Sarah, dowiaduje się, że jej nowy współpracownik, Rob, jest z biura korporacji w Nowym Jorku i ma wielką motywację, aby upewnić się, że ich projekt się powiedzie. Rob odkrywa, że Sarah ma obsesję na punkcie utrzymywania wszystkiego w swoim biurze na swoim miejscu, ale to udręczenie opłaca się, ponieważ zawsze wie, gdzie są pliki projektu.
Przykład ten ilustruje koncepcje Teorii Redukcji Niepewności. Teoria ta stwierdza, że ludzie często czują niepewność w stosunku do innych, których nie znają i są zmotywowani do komunikowania się w celu zmniejszenia tej niepewności. Profesorowie Charles Berger i Richard Calabrese wymyślili tę teorię w 1975 roku po tym, jak zauważyli, że początkowe interakcje między jednostkami przebiegają według przewidywalnych wzorców zbierania informacji. Redukcja niepewności jest szczególnie ważna w rozwoju relacji, ponieważ informacje zebrane poprzez obserwację i interakcję mogą być wykorzystane do przewidywania zachowania danej osoby.
Główne koncepcje i założenia
Teoria Redukcji Niepewności opiera się na kilku podstawowych założeniach. Głównym założeniem jest to, że niepewność powoduje dyskomfort poznawczy, który ludzie będą starali się zredukować. Redukcja niepewności odbywa się głównie poprzez zadawanie pytań nowo poznanym osobom w celu zebrania informacji na ich temat. Informacje te mogą być następnie wykorzystane do przewidywania zachowań ludzi lub wyniku nawiązania z nimi relacji. Proces poszukiwania informacji przechodzi przez przewidywalne etapy rozwoju, wskazujące na zmiany w ilości i rodzaju informacji dzielonych między jednostkami. Berger i Calabrese nakreślili siedem koncepcji związanych z tymi założeniami:
1. Produkcja werbalna – Wysoki poziom produkcji werbalnej koreluje pozytywnie z większą redukcją niepewności, wyższym poziomem intymności komunikacji, podobieństwem między jednostkami i sympatią.
2. Ciepło niewerbalne – odnosi się do pozytywnych oznak w gestach i języku ciała osoby, które wskazują na chęć komunikacji lub nawiązania relacji.
3. Poszukiwanie informacji – Występuje, gdy jednostki chcą dowiedzieć się więcej o sobie nawzajem. Informacje mogą być uzyskane pasywnie poprzez obserwację lub interaktywnie poprzez rozmowę.
4. Ujawnianie siebie – jednostki chętnie ujawniają informacje o sobie, aby zmniejszyć niepewność drugiej osoby, zachęcając ją w ten sposób do otwartej komunikacji.
5. Wzajemność – osoby zainteresowane zmniejszeniem niepewności lub nawiązaniem relacji będą odwzajemniać zachowania zmniejszające niepewność, takie jak zadawanie pytań. Im większa niepewność między jednostkami, tym większej wzajemności może oczekiwać dana osoba.
6. Podobieństwo – Jednostki, które są podobne do siebie lub mają wspólne zainteresowania, będą czuły się mniej niepewnie w stosunku do siebie i szybciej osiągną intymność komunikacyjną. Jednostki niepodobne doświadczają wyższego poziomu niepewności.
7. Lubienie – Uczucia aprobaty i preferencji pomiędzy jednostkami również przyspieszają proces redukcji niepewności. Uczucia niechęci zniechęcają do tworzenia związków.
Motywatory
Jednakże, tylko w pewnych okolicznościach jednostki odczuwają potrzebę redukcji niepewności. W końcu ludzie rzadko nawiązują rozmowy z innymi podczas jazdy windą lub metrem. Teoretycy zidentyfikowali trzy sytuacje, w których ludzie będą dążyć do zmniejszenia niepewności:
1. Przewidywanie przyszłej interakcji – Ludzie będą szukać informacji o innych osobach, które spodziewają się zobaczyć ponownie, takich jak współpracownicy i sąsiedzi.
2. Wartość motywacyjna – Ludzie pragną informacji o osobach, które mają moc wpływania na ich życie w sposób pozytywny lub negatywny, takich jak pracodawcy, nauczyciele i politycy.
3. Dewiacja – ludzie chcą zmniejszyć swoją niepewność co do dziwnych, ekscentrycznych jednostek, które zachowują się niezgodnie z oczekiwaniami lub normami społecznymi.
Strategie poszukiwania informacji
Ludzie używają trzech podstawowych strategii w celu uzyskania informacji o innych: pasywnej, aktywnej i interaktywnej. W przypadku strategii pasywnej, osoba będąca przedmiotem zainteresowania jest obserwowana w różnych sytuacjach, w tym takich, w których może ona prezentować się innym w sposób strategiczny (tj. samokontrola), np. w klasie lub na przyjęciu. Strategia aktywna polega na stworzeniu sytuacji, w której można obserwować osobę będącą przedmiotem zainteresowania lub zbliżyć się do niej w celu nawiązania interakcji. W przypadku strategii interaktywnej ludzie po prostu komunikują się z osobą, co do której chcą zredukować niepewność.
Etapy komunikacji
Na koniec Berger i Calabrese opisali trzy etapy komunikacji, przez które następuje redukcja niepewności:
1. Wejście – jednostki wymieniają informacje demograficzne, takie jak wiek, płeć, zawód i miejsce pochodzenia. Komunikacja przebiega na ogół zgodnie z zasadami i normami społecznymi.
2. Osobiste – Komunikatorzy zaczynają dzielić się bardziej osobistymi danymi, w tym postawami, przekonaniami i wartościami. Komunikacja jest mniej ograniczana przez normy społeczne.
3. Wyjście – komunikujący się decydują, czy będą wchodzić w interakcje w przyszłości lub kontynuować relację. W niektórych przypadkach, interakcja zakończy się w tym momencie.
Krytyka
Mimo, że Teoria Redukcji Niepewności wywarła ogromny wpływ na studia nad komunikacją, nie jest pozbawiona swoich krytyków. Niektórzy uczeni twierdzą, że redukcja niepewności nie zawsze jest czynnikiem motywującym komunikację; niektórzy ludzie wchodzą w interakcje z powodu szczerej chęci nawiązania pozytywnych relacji z innymi. Inni zauważają, że badania Bergera i Calabrese’a obejmowały tylko jedną grupę demograficzną w USA: białych ludzi z klasy średniej. Jeszcze inni zwracają uwagę, że zakres założeń teorii może być zbyt duży i dlatego łatwo je obalić, co ostatecznie osłabia teorię.
Zastosowania
Teoria Redukcji Niepewności była wykorzystywana w ostatnich latach do badania interakcji międzykulturowych, socjalizacji organizacyjnej i interakcji w mediach społecznościowych.
W ostatnich latach teoria redukcji niepewności była wykorzystywana do badania interakcji międzykulturowych, socjalizacji organizacyjnej i interakcji w mediach społecznościowych.