Powrót do listy pierwiastków
 |
Nazwa Dubnium pochodzi od siedziby Wspólnego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej w Rosji. |
Dubnium
Historia
W 1967 roku G.N. Flerov poinformował, że radziecki zespół pracujący w Joint Institute for Nuclear Research w Dubnej mógł wyprodukować kilka atomów 260105 i 261105 poprzez bombardowanie 243Am za pomocą 22Ne. Dowody oparto na pomiarach koincydencji czasowej energii alfa.
W 1970 roku naukowcy z Dubnej zsyntetyzowali pierwiastek 105 i do końca kwietnia 1970 roku „zbadali wszystkie typy rozpadu nowego pierwiastka i określili jego właściwości chemiczne”, zgodnie z raportem z 1970 roku. Grupa radziecka nie zaproponowała nazwy dla pierwiastka 105. Pod koniec kwietnia 1970 r. ogłoszono, że Ghiorso, Nurmia, Haris, K.A.Y. Eskola i P.L. Eskola, pracujący na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, pozytywnie zidentyfikowali pierwiastek 105. Odkrycia dokonano poprzez bombardowanie tarczy 249Cf wiązką jąder azotu o energii 84 MeV w Ciężkim Liniowym Akceleratorze Jonów (HILAC). Kiedy jądro15N zostaje zaabsorbowane przez jądro 249Cf, emitowane są cztery neutrony i powstaje nowy atom 260105 o czasie połowicznego rozpadu 1,6 s. Chociaż pierwsze atomy pierwiastka 105 zostały wykryte 5 marca 1970 roku, istnieją dowody na to, że pierwiastek 105 powstał rok wcześniej w eksperymentach w Berkeley za pomocą opisanej metody.
Ghiorso i jego współpracownicy bezskutecznie próbowali potwierdzić radzieckie odkrycia bardziej wyrafinowanymi metodami. Grupa Berkeley zaproponowała nazwę hahnium — po zmarłym niemieckim naukowcu Otto Hahn (1879-1968) — i symbol Ha. Jednakże członkowie panelu Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej w 1977 roku zalecili, aby pierwiastek 105 został nazwany Dubnium (symbol Db) od miejsca, w którym znajdował się Wspólny Instytut Badań Jądrowych w Rosji. Niestety, nazwa hahnium nie zostanie ponownie użyta zgodnie z zasadami nadawania nazw nowym pierwiastkom. Niektórzy naukowcy nadal używają wcześniejszej nazwy hahnu, ponieważ była ona używana przez około 25 lat.
Izotopy
W październiku 1971 roku ogłoszono, że dwa nowe izotopy pierwiastka 105 zostały zsyntetyzowane przy użyciu liniowego akceleratora ciężkich jonów przez A. Ghiorso i współpracowników w Berkeley. Pierwiastek 261105 został wyprodukowany zarówno przez bombardowanie 250Cf z 15N jak i przez bombardowanie 249Bk z 16O. Izotop ten emituje cząstki alfa o energii 8,93 MeV i rozpada się na 257Lr z czasem połowicznego zaniku około 1,8 s. Pierwiastek 262105 został wyprodukowany przez bombardowanie 249Bk za pomocą 18O. Emituje on cząstki alfa o energii 8,45 MeV i rozpada się na 258Lr z okresem połowicznego zaniku około 40 s. Obecnie rozpoznano siedem izotopów pierwiastka 105 (unnilpentium).