Umowa Sykes-Picot

Wpływ i dziedzictwo

Pakt pobudził ambicje Włoch, którym został zakomunikowany w sierpniu 1916 r., po włoskiej deklaracji wojny przeciwko Niemcom, w wyniku czego musiał zostać uzupełniony w kwietniu 1917 r. umową z Saint-Jean-de-Maurienne, na mocy której Wielka Brytania i Francja obiecały Włochom południową i południowo-zachodnią Anatolię. Porażka Rosji w wojnie anulowała rosyjski aspekt porozumienia Sykes-Picot, a zwycięstwa tureckich nacjonalistów po militarnym upadku Imperium Osmańskiego doprowadziły do stopniowej rezygnacji z jakichkolwiek włoskich projektów dotyczących Anatolii.

Uzyskaj subskrypcję Britannica Premium i uzyskaj dostęp do ekskluzywnych treści. Subskrybuj teraz

Arabowie, którzy dowiedzieli się o porozumieniu Sykes-Picot dzięki opublikowaniu go, wraz z innymi tajnymi traktatami imperialnej Rosji, przez rząd Rosji Radzieckiej pod koniec 1917 roku, byli nim zgorszeni. To tajne porozumienie było przede wszystkim sprzeczne z obietnicami złożonymi przez Brytyjczyków dynastii haszymidzkiej Ḥusayn ibn ʿAlī, szarifowi Mekki, w czasie korespondencji Ḥusayn-McMahon (1915-16). Opierając się na założeniu, że Arabowie w końcu uzyskają niepodległość, Ḥusayn doprowadził do buntu Arabów w Hejazie przeciwko Turkom w czerwcu 1916 r.

Pomimo porozumienia Sykes-Picot, Brytyjczycy początkowo nadal wydawali się popierać samostanowienie Arabów, pomagając synowi Ḥusayna, Fayṣalowi, i jego siłom w 1918 r. wtargnąć do Syrii i ustanowić rząd w Damaszku. W kwietniu 1920 roku, na konferencji w San Remo, mocarstwa alianckie zgodziły się podzielić zarządzanie regionem na oddzielne mandaty klasy „A”, zgodnie z liniami podobnymi do tych uzgodnionych w ramach porozumienia Sykes-Picot. Granice tych mandatów podzieliły ziemie arabskie i ostatecznie doprowadziły do powstania współczesnych granic Iraku, Izraela i terytoriów palestyńskich, Jordanii, Libanu i Syrii.

Mimo że granice mandatów zostały ustalone dopiero kilka lat po układzie Sykes-Picot, fakt, że układ ten wyznaczył ramy dla tych granic, podsycał niechęć aż do XXI wieku. Panarabowie sprzeciwiali się podziałowi zamieszkanych w większości przez ludność arabską terytoriów na odrębne państwa, które uważali za coś więcej niż imperialistyczne narzucenie. Ponadto granice podzieliły inne sąsiadujące ze sobą populacje, takie jak Kurdowie i Druzowie, i pozostawiły je jako mniejszości narodowe w kilku krajach, pozbawiając ich społeczności możliwości samostanowienia. Momenty zawirowań politycznych często spotykały się z deklaracjami o „końcu Sykes-Picot”, jak na przykład utworzenie Regionalnego Rządu Kurdystanu w Iraku w 1992 roku czy powstanie Państwa Islamskiego w Iraku i Lewancie (ISIL) w 2014 roku. Tymczasem porozumienie Sykes-Picot jest często krytykowane razem z Korespondencją Ḥusayn-McMahon i Deklaracją Balfoura jako sprzeczne obietnice złożone przez Wielką Brytanię Francji, Arabom i ruchowi syjonistycznemu.

Redakcja Encyclopaedia Britannica

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.