Definicja operacyjna
Funkcja ta obejmuje zapobieganie chorobom i promocję zdrowia.
Prewencja chorób
Prewencja chorób, rozumiana jako specyficzne, populacyjne i indywidualne interwencje w zakresie profilaktyki pierwotnej i wtórnej (wczesne wykrywanie), mające na celu zminimalizowanie obciążenia chorobami i związanymi z nimi czynnikami ryzyka.
Prewencja pierwotna odnosi się do działań mających na celu uniknięcie ujawnienia się choroby (może obejmować działania mające na celu poprawę stanu zdrowia poprzez zmianę wpływu społecznych i ekonomicznych uwarunkowań zdrowia; dostarczanie informacji na temat behawioralnych i medycznych czynników ryzyka zdrowotnego, wraz z konsultacjami i działaniami mającymi na celu ich zmniejszenie na poziomie osobistym i społeczności; suplementację żywieniową i suplementację żywności; edukację w zakresie higieny jamy ustnej i zębów; oraz kliniczne usługi profilaktyczne, takie jak szczepienia ochronne i szczepienia dzieci, dorosłych i osób starszych, a także szczepienia lub profilaktykę poekspozycyjną dla osób narażonych na chorobę zakaźną).
Prewencja wtórna dotyczy wczesnego wykrywania, jeśli zwiększa ono szanse na uzyskanie pozytywnych wyników zdrowotnych (obejmuje takie działania, jak oparte na dowodach naukowych programy badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania chorób lub zapobiegania wadom wrodzonym; oraz profilaktyczne terapie lekowe o udowodnionej skuteczności, gdy są podawane we wczesnym stadium choroby).
Należy zauważyć, że o ile działania w zakresie prewencji pierwotnej mogą być realizowane niezależnie od budowania potencjału w zakresie innych usług opieki zdrowotnej, o tyle nie dotyczy to prewencji wtórnej. Badania przesiewowe i wczesne wykrywanie mają ograniczoną wartość (a nawet mogą być szkodliwe dla pacjenta), jeśli nieprawidłowości nie można szybko skorygować lub leczyć za pomocą usług świadczonych w innych częściach systemu opieki zdrowotnej. Co więcej, dobry system podstawowej opieki zdrowotnej z zarejestrowaną populacją ułatwia optymalną organizację i dostarczanie dostępnych programów badań przesiewowych i powinien być energicznie promowany.
Promocja zdrowia
Promocja zdrowia jest procesem wzmacniania ludzi w celu zwiększenia kontroli nad ich zdrowiem i jego uwarunkowaniami poprzez wysiłki w zakresie alfabetyzacji zdrowotnej i wielosektorowe działania mające na celu zwiększenie liczby zdrowych zachowań. Proces ten obejmuje działania dla całej społeczności lub dla populacji o zwiększonym ryzyku negatywnych skutków zdrowotnych. Promocja zdrowia zwykle dotyczy behawioralnych czynników ryzyka, takich jak używanie tytoniu, otyłość, dieta i brak aktywności fizycznej, a także obszarów zdrowia psychicznego, zapobiegania urazom, kontroli nadużywania leków, kontroli alkoholu, zachowań zdrowotnych związanych z HIV oraz zdrowia seksualnego.
Prewencja chorób i promocja zdrowia mają wiele wspólnych celów, a ich funkcje w znacznym stopniu się pokrywają. Na poziomie koncepcyjnym przydatne jest określenie usług w zakresie profilaktyki chorób jako usług skoncentrowanych przede wszystkim w sektorze opieki zdrowotnej, a usług w zakresie promocji zdrowia jako usług zależnych od działań międzysektorowych i/lub związanych ze społecznymi uwarunkowaniami zdrowia.
Zakres funkcji
Prewencja chorób
- Służby i działania w zakresie profilaktyki pierwotnej obejmują:
Szczepienia i profilaktykę poekspozycyjną dzieci, dorosłych i osób starszych;
Dostarczanie informacji na temat behawioralnych i medycznych zagrożeń dla zdrowia oraz środków zmniejszających ryzyko na poziomie indywidualnym i populacyjnym;
Włączenie programów zapobiegania chorobom na poziomie podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, takich jak dostęp do usług profilaktycznych (np. poradnictwo); oraz
Suplementacja żywieniowa i suplementacja żywności; oraz
Edukacja w zakresie higieny jamy ustnej i usługi w zakresie zdrowia jamy ustnej.
- Prewencja wtórna obejmuje działania takie jak:
Populacyjne programy badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania chorób;
Zapewnienie programów zdrowotnych dla matek i dzieci, w tym badań przesiewowych i zapobiegania wadom wrodzonym;oraz
Zapewnienie środków chemioprofilaktycznych w celu kontrolowania czynników ryzyka (np. nadciśnienia tętniczego)
Promocja zdrowia
- Polityki i interwencje dotyczące tytoniu, alkoholu, aktywności fizycznej i diety (np., FCTC , DPAS , strategia alkoholowa i NCD best-buys)
- Interwencje dietetyczne i żywieniowe powinny również odpowiednio zająć się problemem niedożywienia, zdefiniowanego jako stan wynikający ze stosowania diety, w której brakuje pewnych składników odżywczych, są one spożywane w nadmiarze (zbyt wysokie spożycie) lub w niewłaściwych proporcjach
- Polityki międzysektorowe i interwencje w zakresie usług zdrowotnych w celu zajęcia się zdrowiem psychicznym i nadużywaniem substancji psychoaktywnych
- Strategie promowania zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, w tym poprzez edukację zdrowotną i zwiększony dostęp do usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz planowania rodziny
- Strategie zwalczania przemocy domowej, w tym kampanie zwiększające świadomość społeczną; leczenie i ochronę ofiar; oraz łączenie z organami ścigania i służbami socjalnymi.
Mechanizmy wsparcia dla promocji zdrowia i profilaktyki chorób
- Wielosektorowe partnerstwa na rzecz promocji zdrowia i profilaktyki chorób
- Działania edukacyjne i komunikacji społecznej mające na celu promowanie zdrowych warunków, stylów życia, zachowań i środowisk (patrz EPHO VII)
- Reorientacja usług zdrowotnych w celu opracowania modeli opieki, które zachęcają do zapobiegania chorobom i promocji zdrowia
- Komunikacja ryzyka.
.