De meest waardevolle hulpbron op het Economisch Wereldforum in Davos is tijd. Niemand heeft er genoeg van, dus iedereen sluit compromissen om er het beste van te maken. President Carlos Alvarado Quesada van Costa Rica is geen uitzondering. Als we bijna 10 minuten na ons interview in zijn hotel in het Zwitserse skioord zijn, begint zijn persvoorlichter de zaken af te ronden. De Costa Ricaanse leider wordt over 15 minuten verwacht in het conferentiecentrum, anderhalve kilometer verderop, zegt ze. Dus gaat het interview verder in de presidentiële SUV door de ijzige, besneeuwde straten.
Als Alvarado Quesada zijn zin krijgt, zullen dergelijke voertuigen in zijn eigen land een zeldzame verschijning worden. In februari zal zijn regering beloven het gebruik van fossiele brandstoffen in Costa Rica volledig af te schaffen, waarmee Costa Rica het eerste “koolstofvrije” land ter wereld wordt. Nu al wordt een groot deel van de energievoorziening geleverd door waterkracht en geothermische energie; hij wil het vervoer hervormen zodat elektrische voertuigen de norm worden op de wegen van Costa Rica. Hij is op de jaarlijkse bijeenkomst van de politieke en economische elite van de wereld om te bepleiten dat ontwikkelingslanden de wereld kunnen leiden bij de aanpak van klimaatverandering. “Onze ambitie is niet om dit alleen te doen,” zegt hij. “We willen dat anderen volgen.”
Toen zo veel van ’s werelds topleiders Davos dit jaar oversloegen, kregen ontwikkelingslanden een zeldzame kans. President Donald Trump had te maken met een shutdown van de regering, terwijl de Britse premier Theresa May parlementaire goedkeuring probeerde te krijgen voor haar Brexit-deal. En president Emmanuel Macron, die nog nazinderde van de protesten van de Gilets Jaunes in Frankrijk, was niet in de stemming om met de 1% om de tafel te gaan zitten.
In plaats daarvan maakten figuren als president Jair Bolsonaro van Brazilië en premier Abiy Ahmed van Ethiopië hun debuut als de sterattracties in Davos. De Braziliaanse populist stelde niet teleur met een bruuske toespraak van zeven minuten voor het conferentiecentrum, gehouden met de passie van een gijzelaar die de lijst met eisen van zijn gijzelnemers voorleest. De hervormingsgezinde Ethiopische leider maakte echter indruk met een levendigere toespraak waarin hij de nadruk legde op de nieuwe openheid van zijn land voor mondiale waarden en buitenlandse investeringen.
Alvarado Quesada, die ook voor het eerst Davos bezocht nadat hij in mei 2018 president werd, hield geen toespraak. Maar hij sprak in een panel naast collega’s uit Ecuador en Colombia over de “mensgerichte toekomst” van Latijns-Amerika. “Ik denk dat het heel belangrijk was om te laten zien dat Latijns-Amerika zich niet alleen inzet voor economische en menselijke ontwikkeling, maar ook voor de internationale gemeenschap”, zegt hij. “De 39-jarige, voormalig romanschrijver, is een zeldzaamheid in de regio: een linkse voorvechter van sociale waarden, wiens steun voor het homohuwelijk hem aan het presidentschap heeft geholpen. Zijn land is ook een baken van relatieve economische en politieke stabiliteit in een regio die bekend staat om zijn grote armoede en corruptie. De natie van 5 miljoen inwoners kent al een kwart eeuw een gestage groei en heeft een van de laagste armoedecijfers van Latijns-Amerika. De leiders zijn overwegend centristisch, en de dreiging van militaire betrokkenheid bij de regering is niet aan de orde: Costa Rica heeft zijn strijdkrachten in 1948 afgeschaft. “Wij geloven in sterke mensenrechten, sterke instellingen, vrije pers, gelijke kansen voor mannen en vrouwen,” zegt Alvarado Quesada. “De beste manier om leiding te geven is door het goede voorbeeld te geven. Om te laten zien wat mogelijk is en wat goed is.”
Alvarado Quesada en ik spraken elkaar op 24 januari, de dag nadat de regering-Trump de Venezolaanse oppositieleider Juan Guaidó als president van het land had erkend, als een directe uitdaging aan de legitimiteit van het regime van Nicolás Maduro. Costa Rica is grotendeels afgeschermd van de golf van nieuwe migranten die Venezuela’s economische ineenstorting ontvluchten door de Darien Gap, de wegloze barrière die Centraal- en Zuid-Amerika van elkaar scheidt. Maar Alvarado Quesada hoopt dat Maduro de eis van de internationale gemeenschap voor transparante verkiezingen zal accepteren als een manier om de impasse op te lossen. “Ik hoop dat dat gebeurt,” zegt hij, “want wat is het alternatief? De andere opties zijn niet zo goed, noch voor Venezuela, noch voor wie dan ook.”
Alvarado Quesada wees de afgevaardigden ook op de buitengewone staat van dienst van zijn land wat betreft het terugdringen van de ontbossing. In het midden van de 20e eeuw daalde het bosareaal in Costa Rica van 70% naar slechts 20%. Maar hervormingen in de jaren ’90, waarbij de regering bestaande regenwouden beschermde en landeigenaren betaalde om gebieden te laten regenereren, katalyseerden een heropleving van de natuurlijke aanwas. Vandaag is het land opnieuw voor meer dan 50% bebost. “Mensen zeiden destijds dat het onmogelijk was,” zegt hij. “Maar wij willen laten zien dat het niet alleen mogelijk is, maar dat duurzaamheid en groei hand in hand kunnen gaan.”
Nu wil Costa Rica opnieuw het onmogelijke doen en de koolstofuitstoot volledig van zijn milieubalans schrappen. De deadline is 2050, in overeenstemming met de principes van het Akkoord van Parijs. Alvarado Quesada deelde met TIME een gedetailleerd, ambitieus plan voor hoe het zover moet komen, dat op 24 februari wordt gepubliceerd, van koolstofbeprijzing tot hervormingen in vervoer, industrie, landbouw en afvalbeheer. Ik vraag hem hoe hij de Costa Ricanen wil overtuigen om de offers te aanvaarden die zijn plan vraagt. “Een deel ervan is om mensen te inspireren,” antwoordt Alvarado Quesada. “We moeten de mensen niet alleen overtuigen om de planeet te redden, maar ook om onszelf te redden. Hij klaagt dat op bijeenkomsten als Davos vaak de perceptie heerst dat groei en duurzaamheid onverenigbaar zijn. “Dit is een vals argument,” zegt hij. “Duurzaamheid leidt tot nieuwe innovaties, nieuwe ontwikkelingen, nieuwe banen. Het is onze taak om voorbeelden te laten zien dat dit mogelijk is.”
De presidentiële SUV is nu aangekomen bij de speciale VIP-ingang van het conferentiecentrum in Davos. Hij slingert door een besneeuwd veld en daalt af in een betonnen bunker, waar gewapende bewakers ons uitzwaaien. Alvarado Quesada maakt deel uit van een groep jonge wereldleiders van 30 en 40 jaar, waaronder Jacinda Ardern uit Nieuw-Zeeland, Macron uit Frankrijk en Leo Varadkar uit Ierland, en gelooft dat er een generatiewisseling plaatsvindt in de manier waarop regeringen omgaan met milieuverantwoordelijkheid. “We zullen langer leven in deze wereld en de meest verwoestende effecten van de klimaatverandering zien,” zegt hij. “En als we oud zijn, zullen mensen ons vragen: heb je er genoeg aan gedaan? Dus moeten we die vraag vandaag, nu, gaan beantwoorden.” Hij bespeurt bij zijn eigen jongere kiezers een gretigheid om actie te ondernemen en wijst bijvoorbeeld op een succesvolle beweging om plastic voor eenmalig gebruik te verbannen. “
De auto stopt bij een ingang, waar de presidentiële entourage uitstapt en direct de begane grond van het conferentiecentrum betreedt. Hoofden draaien en camera’s flitsen als we binnenkomen. Alvarado Quesada staat misschien niet aan de top van de wereldleiders. Maar hij is bereid om de wandeling te lopen – en er bij zijn collega-wereldleiders op aan te dringen dat we niet veel tijd meer hebben.
Dit verschijnt in het TIME-nummer van 18 februari 2019.
Contacteer ons op [email protected].