El Tajin ligt aan de kust van Oost-Mexico en was een belangrijk Meso-Amerikaans centrum dat bloeide tussen 900 en 1100 n.Chr. Een deel van de Veracruz cultuur, de stad architectuur toont ook zowel Maya en Oaxacan invloeden, terwijl de meest beroemde monument in El Tajin is de prachtige vroeg-klassieke tempel bekend als de piramide van de nissen. De site heeft verschillende andere belangrijke piramides, monumentale platforms, en 17 balscourts, die de status als UNESCO World Heritage Site rechtvaardigen.
Historisch overzicht
El Tajin is een meer moderne naam afgeleid van de Totonac regen god of, meer precies, de twaalf oude mannen of Tajin die werden beschouwd als heren van het onweer en die werden verondersteld te leven in de ruïnes van de stad. De omliggende vruchtbare grond was (en is nog steeds) ideaal voor de teelt van maïs, cacao, vanille en tabak, een ideale basis om een welvarend handelscentrum te ondersteunen. Er zijn aanwijzingen dat El Tajin voor het eerst werd bewoond in de 1e eeuw n.C. en de stad onderging tot de 12e eeuw n.C. twaalf verschillende bouwfasen. Uit de eerste eeuwen van de stad blijkt de invloed van Teotihuacan, zowel in het aardewerk als in de architectuur, met name in de vorm van de eerste getrapte piramiden. De eerste balspeelplaatsen op de site verschijnen rond 500 CE. De oudste nog bestaande grote piramide dateert van El Tajin V uit de 6e eeuw n.C. Tajin VI uit 600 n.C. zag de bouw van de noordelijke binnenplaats. Vanaf het begin van de 7e eeuw begon El Tajin de kleinere omliggende nederzettingen te veroveren om zich te vestigen als de dominante macht in het gebied. In de 8e eeuw werd de piramide van de nissen voltooid en werd het enorme verhoogde acropolisplatform van Tajin Chico gebouwd. El Tajin werd verwoest door brand en verlaten rond 1100 CE of zelfs eerder.
Advertentie
Vele van de gebouwen zijn typisch voor de Klassieke Veracruz stijl en waren dus rijkelijk versierd met reliëf houtsnijwerk dat ook fel beschilderd zou zijn geweest.
Layout & Architectuur
De kern van het Epiclassic El Tajin besloeg zo’n 60 hectare en kan worden verdeeld in twee verschillende gebieden waarvan het oudste in het zuiden ligt en het nieuwere, bekend als Tajin Chico, in het noordelijke deel van de stad. Het eerste is gebouwd volgens de kardinale windstreken, bestaat uit rechthoekige platforms en wordt gedomineerd door de piramide van de nissen. Tajin Chico ligt hoger dan het vroegere deel van de stad, en de gebouwen staan op een noordwestelijke tot zuidoostelijke as, zodat het geheel een hoek van 60 graden vormt met de structuren van het oudere El Tajin. De reden voor deze verandering in oriëntatie is onbekend, maar kan gewoon een kwestie van geografische beperkingen zijn. Veel van de gebouwen zijn typisch voor de Klassieke Veracruz stijl en waren dus rijkelijk versierd met reliëf houtsnijwerk dat ook fel beschilderd zou zijn geweest. Bovendien vertoont El Tajin geavanceerde bouwtechnieken, want veel bouwwerken hebben daken van betonplaten, waarbij het vloeibare beton over houten frames is gegoten.
Piramide van de Nissen
De piramide van de Nissen werd gebouwd in de 8e eeuw n.Chr. en heeft 365 symmetrisch geplaatste vierkante nissen (elk 60 cm diep) en deze, samen met het zware krulwerk dat typisch is voor de architectuur van Veracruz, zorgen voor een voortdurend veranderend spel van licht en schaduw wanneer het monument in de zon staat. Het bouwwerk had dus ongetwijfeld iets te maken met het zonnejaar. De piramide heeft zes platforms, is 20 meter hoog, terwijl elke zijde 26 meter breed is. Een rijk versierde trap leidt naar een kleine structuur op het bovenste platform. De balustrades van de trap zijn versierd met krul- of meandermotieven, en het geheel vertoont een soortgelijk architectonisch ontwerp als Maya Copan. Opmerkelijk is ook dat aan de voet van de piramide een stèle werd ontdekt die een staande heersersfiguur in reliëf voorstelt, en die een andere sterke artistieke band met de Maya’s vormt. Binnenin de piramide bevindt zich een kleinere piramide, eigentijds met de buitenste facing die oorspronkelijk helder rood was geschilderd.
Advertentie
Tajin Chico
Gebouwd tussen de 9e en 10e eeuw CE, werd Tajin Chico waarschijnlijk gebruikt als woonwijk voor de aristocratie van de stad. Hoe hoger de gebouwen staan, hoe nieuwer ze zijn, zodat het grote platformgebouw van drie verdiepingen op de noordwestelijke heuvel het meest recent is, zoals blijkt uit de aanwezigheid van oudere aardewerkscherven in het metselwerk. Het is gebouwd in de 10e eeuw n.C. en had oorspronkelijk een zuilengalerij met zes zuilen op de oostelijke gevel. De zuilen dragen reliëf houtsnijwerk dat scènes uit het leven van waarschijnlijk El Tajin’s laatste heerser, 13 Konijn, vertelt. Nogmaals, architectonische decoratie op verschillende Tajin Chico structuren herinneren vaak aan een Maya-invloed, dit keer uit Uxmal.
Teken in voor onze wekelijkse e-mail nieuwsbrief!
Bal-courts
Er zijn niet minder dan 17 bal-courts in El Tajin, een ongewoon hoog aantal, dat de historicus M. E. Miller ertoe heeft gebracht te speculeren dat de stad wel eens grote sportfestivals zou kunnen hebben gehouden, vergelijkbaar met die in Olympia in het oude Griekenland. El Tajin schijnt inderdaad een opslagplaats te zijn geweest voor rubber dat werd gebruikt om de stevige zwarte ballen te maken die in het Meso-Amerikaanse balspel werden gebruikt. De meeste velden waren opzettelijk zo geplaatst dat de topografische stijgingen van de achtergrond werden ingekaderd door de schuine zijden als men over de lengte van het veld keek.
Het zuidelijke balplein is vooral interessant vanwege het reliëf dat rituelen voorstelt, waaronder mensenoffers. Vier van de zes reliëfpanelen (die elk uit meerdere platen bestaan), dateren uit de periode tussen 700 en 900 n.Chr. en hebben aan de linkerkant een groot skelet dat uit een pot oprijst. Eén paneel toont twee balspelers die het hart uitsnijden van een derde speler, boven wie zich een andere skeletfiguur bevindt die hongerig is naar de ziel van het slachtoffer. Een ander paneel toont een krijgersritueel met een centrale figuur gekleed als een adelaar die boven een persoon staat die op een bank ligt en geflankeerd wordt door twee muzikanten. Alle panelen hebben een decoratieve dubbele lijst, een typisch kenmerk van de kunst van Veracruz.