Microkristallijne cellulose: Voordelen, Bijwerkingen & Dosering

Wat is Microkristallijne Cellulose?

Microkristallijne cellulose (MCC) is niet-verteerbaar plantaardig materiaal in bronnen zoals houtpulp en taaie plantenstengels. Deze planten worden geoogst, schoongemaakt en vermalen tot een fijn, wit poeder. Het wordt “microkristallijn” genoemd omdat de minuscule kristallen alleen onder een microscoop kunnen worden bekeken. Microkristallijne cellulose wordt vaak toegevoegd aan producten, niet voor de voedingswaarde, maar voor diverse andere doeleinden. En hoe vreemd het ook mag lijken om gemalen houtpulp aan voedingsmiddelen of geneesmiddelen toe te voegen, het is veilig en legaal.

Je kunt microkristallijne cellulose op ingrediëntenlijsten aantreffen onder de namen poedervormige cellulose, MCC, cellulosegom of carboxymethylcellulose. Microkristallijne cellulose is vaak te vinden in supplementen, geneesmiddelen en verpakte voedingsmiddelen, en de unieke eigenschappen ervan worden om verschillende redenen gebruikt (x).

Waar komt microkristallijne cellulose vandaan?

Sommige mensen staan huiverig tegenover de gedachte dat er “houtpulp” in voedsel zit. Microkristallijne cellulose wordt echter niet gemaakt van gerecyclede industriële pallets. In feite is MCC zorgvuldig verwerkte cellulose van hout of andere taaie plantendelen zoals sorghum, katoenlinnen of hennep (x, x).

Microkristallijne cellulose in de apotheek

Als u in uw badkamerkastje snuffelt, zult u hoogstwaarschijnlijk pillen en tabletten vinden met microkristallijne cellulose als een inactief ingrediënt (x). Een greep uit deze (x):

• Acetaminophen
• Alprazolam
• Cyclobenzaprine
• Oxycodone

Producten voor persoonlijke verzorging kunnen ook microkristallijne cellulose bevatten. Microkristallijne cellulose is op zichzelf inert en gemakkelijk samen te persen. Dit maakt het een perfect ingrediënt voor farmaceutische producten. Technisch gezien is microkristallijne cellulose een excipiëns – een inactief materiaal dat wordt gebruikt als drager voor een actieve stof. MCC voegt bulk toe aan het actieve ingrediënt, waardoor het kan worden geconsumeerd in een afleverbaar, gedoseerd formaat. Dit korrelige witte poeder wordt samengeperst tot tabletten, maar wanneer het wordt ingenomen, breekt het gemakkelijk af.

Microkristallijne cellulose op de markt

Drugsfabrikanten zijn niet de enigen die de voordelen van microkristallijne cellulose waarderen. MCC speelt ook een grote rol in de voedselproductie. MCC is zelfs een van de populairste levensmiddelenadditieven geworden. Door microkristallijne cellulose aan levensmiddelen toe te voegen, kan de textuur ervan worden beïnvloed zonder dat de smaak wordt beïnvloed (x).

MCC kan zich gemakkelijk binden en mengen met water en het heeft gelerende eigenschappen. MCC fungeert als een emulgator, een product dat ingrediënten in een oplossing suspendeert en voorkomt dat water zich afscheidt. Door microkristallijne cellulose toe te voegen, kunnen twee vloeistoffen die normaal resistent zijn (zoals water en olie) en die op het schap zouden scheiden, worden verenigd.

Microkristallijne cellulose fungeert als een stand-in voor ingrediënten met een hoger caloriegehalte. De celstructuur bootst vet na en het is algemeen aanwezig in producten met verlaagd vetgehalte. Het kan ook worden opgeklopt en verdikt in ijs, slagroomtopping en desserts, waardoor het voedsel romig wordt zonder vet toe te voegen. MCC geeft voedsel meer massa en body zonder calorieën toe te voegen, waardoor de consument zich lichamelijk voldaan voelt zonder het aantal calorieën te overschrijden (x).

Andere toepassingen van MCC:

• Extra voedingsvezels
• Soepen en sauzen in blik blijven stabiel en halfvloeibaar
• Voorkomen van aankoeken en zorgen voor een vrij stromend product in versnipperde en geraspte kazen, poederdranken en kruidenmixen

Microkristallijne cellulose in het nieuws

Microkristallijne cellulose als levensmiddelenadditief is onlangs (x) in het nieuws geweest. Het is begrijpelijk dat consumenten willen weten wat er in hun voedsel zit.

Het toevoegen van vulstoffen aan voedsel is geen nieuw idee. Broodbakkers en andere voedselproducenten hebben in het industriële tijdperk tot in de moderne tijd houtvezels aan levensmiddelen toegevoegd. In de 18e eeuw probeerden broodfabrikanten de mensen goedkoop te voeden. Tarwe was schaars, maar zaagsel was er in overvloed. Aangezien zagerijen en gristmolens vaak naast elkaar stonden, was het een gemakkelijke overgang om zaagsel aan brood toe te voegen. Dit brood was goedkoper te maken en het voedde meer mensen.

Niet iedereen was echter blij met het “zaagselbrood” en dit gaf aanleiding tot meer voedselregulering. Bedrijven die de zuiverheid van hun voedsel promootten werden populairder (x).

Recentelijk was een groter bedrijf dat Parmezaanse kaas produceert verwikkeld in een rechtszaak omdat het te veel cellulose aan zijn producten had toegevoegd. Andere kaasproducenten gebruiken gewoonlijk microkristallijne cellulose in aanvaardbare hoeveelheden in hun product. Fastfoodketens gebruiken ook MCC in broodjes, kaas, shakes, sauzen, friet, uienringen en vlees – zo’n beetje alles (x).

Is MCC veilig?

De FDA staat levensmiddelenbedrijven toe cellulose toe te voegen, met de bewering dat het een onschadelijk, organisch additief is. Fabrikanten mogen cellulose toevoegen tot 4 procent van het totale voedselproduct (x).

Microkristallijne cellulose in vleesproducten is anders, omdat de USDA vlees reguleert. De USDA heeft bepaald dat gefabriceerde vleesproducten slechts 3,5 procent microkristallijne cellulose mogen bevatten.

Sommigen beweren dat microkristallijne cellulose slechts een overbodige vulstof is, maar het is duurder dan koolhydraatvullers zoals suiker en zetmeel. En, in tegenstelling tot zetmeelvullers, is MCC niet afkomstig van GMO-planten. Het wordt niet geoogst van velden die met pesticiden zijn besproeid; het komt uit duurzame bossen (x).

Cellulose vs. Zetmeel

Zowel cellulose als zetmeel worden vaak toegevoegd aan bewerkte en verpakte voedingsmiddelen. Ze lijken op elkaar omdat ze zijn opgebouwd als polymeren op basis van glucose, dat zijn stoffen die aan elkaar gebonden soortgelijke eenheden bevatten (x).

Cellulose is een veel voorkomend, natuurlijk polymeer. Katoen, hout en papier bevatten allemaal vezelrijke cellulose. Zetmeel is ook een polymeer en het meest voorkomende koolhydraat in onze voeding. Aardappelen, tarwe, rijst en maïs bevatten allemaal grote hoeveelheden zetmeel.

De glucose-eenheden in cellulose zijn verbonden door beta-bindingen en de glucose-eenheden in zetmeel zijn verbonden door alfa-bindingen. Maar wat betekent dit in alledaagse termen? Het betekent dat je op cellulose kunt kauwen tot je een ons weegt, maar dat je het niet kunt verteren.

Het menselijk lichaam beschikt niet over de noodzakelijke enzymen om cellulose af te breken en te gebruiken. Koeien daarentegen kunnen cellulose in taaie grassen en planten wel verteren. Zij verwerken cellulose met behulp van symbiotische bacteriën in hun vierkamerige darmen. Termieten hebben ook nuttige bacteriën bij zich met de juiste enzymen om het hout dat zij consumeren af te breken (x).

Zetmeel daarentegen is iets dat wij kunnen verteren en gebruiken. Ons lichaam heeft de enzymen om zetmeel af te breken tot glucose, dat kan worden verbrand voor energie.

Oplosbare en onoplosbare vezels

Als we het over vezels hebben, zijn er twee basissoorten die we consumeren – oplosbare en onoplosbare. Maar wat is het verschil tussen oplosbare en onoplosbare vezels?

Oplosbare vezels worden afgebroken of opgelost in water. Slijmstoffen, pectinen en gommen zijn soorten oplosbare vezels. Wanneer het in contact komt met water, geleren en zwellen ze op. Het is goed voor ons dieet omdat het de bloedsuikerspiegel in balans kan brengen en het cholesterolgehalte kan verlagen. Voedselbronnen van oplosbare vezels zijn havermout, peulvruchten, fruit en groenten en gerst.

Insolubele vezels passeren het spijsverteringsstelsel zonder veel van vorm te veranderen. Cellulose en lignine zijn soorten onoplosbare vezels. Het kan ook de darmen ten goede komen. Het vermindert het risico op aambeien, laat de darmen optimaal functioneren en kan door zijn omvang de stoelgang “regelmatig” houden. Onoplosbare vezels kunnen het cholesterol verlagen en kunnen het risico op darmkanker en diabetes type 2 verminderen (x, x, x).

Cellulose in voedsel

Een boerenkoolsalade of een bord gestoofde spruitjes bevat een grote hoeveelheid cellulose. De cellulose in planten is eigenlijk het structurele skelet van de plant dat werkt om het te beschermen.

Cellulosevezels kunnen helpen bij gewichtsverlies, omdat al die vezels ons sneller een vol gevoel geven. Cellulose zorgt ook voor een geleidelijke absorptie van de andere voedingsstoffen uit die groenten en andere voedingsmiddelen. Het langzaam opnemen van glucose in de bloedbaan voorkomt insuline pieken (x). Broccoli, kool, collard greens en bloemkool voegen natuurlijke cellulose toe aan het dieet. Volle granen, met hun beschermende, vezelrijke omhulsel, zijn ook natuurlijke cellulosebronnen.

Velen van ons hebben moeite om voldoende fruit en groenten binnen te krijgen, waardoor onze vezelinname beperkt is. Daarom voegen sommige mensen vezelsupplementen toe aan hun dieet. Niettemin moet iedereen die een vezelsupplement overweegt, zijn of haar arts raadplegen.

Microkristallijne cellulose bijwerkingen

Microkristallijne cellulose in bepaalde vezelsupplementen kan milde bijwerkingen (x) veroorzaken. Deze kunnen bestaan uit winderigheid, een opgeblazen gevoel en verhoogde ontlastingproductie.

Als u de ziekte van Crohn heeft of een voorgeschiedenis van darmobstructie, bespreek dan met een arts of apotheker de wisselwerking van geneesmiddelen met vezelsupplementen.

Vezelsupplementen kunnen de absorptie van sommige medicijnen verminderen en de bloedsuikerspiegel verlagen. Iedereen die vezelsupplementen neemt, moet in kleine doses beginnen om darmgas te minimaliseren.

The Bottom Line

Microkristallijne cellulose is een veelgebruikt farmaceutisch en voedingsadditief. De inerte, smaakloze eigenschappen maken het om verschillende redenen een ideaal ingrediënt. Microkristallijne cellulose heeft eigenschappen die geneesmiddelen in handige tabletten afleveren. MCC is ook veelzijdig in voedingsmiddelen omdat het bulk en textuur kan geven en de houdbaarheid kan optimaliseren. Microkristallijne cellulose wordt ook vaak gebruikt in fastfoodproducten.

Microkristallijne cellulose bevat veel onoplosbare vezels en wordt vaak gemaakt van boomhout, katoen of plantenstengels. Hoewel de FDA het legaal heeft verklaard voor voedingsmiddelen om een kleine hoeveelheid MCC te bevatten, zijn sommigen bezorgd over de toevoeging van boomdelen in hun voedsel. Voorlopig zal microkristallijne cellulose echter een belangrijk bestanddeel van consumentenproducten blijven (x).