Een ranula is een vochtophoping, of cyste, die zich in de mond onder de tong vormt. Het is gevuld met speeksel (spuug) dat uit een beschadigde speekselklier is gelekt. In plaats van dat het speeksel uit de klieren direct in de mond loopt, is een van deze klieren beschadigd, waardoor het speeksel in het weefsel naast de klier lekt en een luchtbel vormt.
Soms ontstaat een ranula zonder bekende oorzaak. Andere keren kan een trauma in de mond, door een kaakoperatie, een klap in het gezicht of bijten op de onderlip, een ranula doen ontstaan.
Er zijn twee soorten ranula’s. Een eenvoudige (of orale) ranula is wanneer de cyste in de mondbodem blijft, onder de tong. Een duikende ranula is wanneer de cyste onder de mond en in de hals groeit. Het is zeldzamer dan een eenvoudige ranula en kan samen met een eenvoudige ranula voorkomen.
Ranula’s zijn een van de meest voorkomende speekselklieraandoeningen. Ranula’s komen het vaakst voor in de sublinguale klieren onder de tong, die uitmonden in de mondbodem.
Andere veel voorkomende speekselklieraandoeningen zijn speekselklierstenen en speekselkliertumoren.