Resocjalizacja

Ocena | Biopsychologia | Porównawcza | Poznawcza | Rozwojowa | Językowa | Różnice indywidualne | Osobowość | Filozoficzna | Społeczna |
Metody | Statystyka | Kliniczna | Edukacyjna | Przemysłowa | Zawodowa | Psychologia Świata |

Psychologia społeczna:Altruizm -Atrybucja -Postawy -Konformizm -Dyskryminacja -Grupy -Stosunki interpersonalne -Obediencja -Uprzedzenia -Normy -Postrzeganie -Indeks -Okres

Resocjalizacja to koncepcja socjologiczna zajmująca się procesem psychicznego i emocjonalnego „przekwalifikowania” osoby, tak aby mogła ona funkcjonować w środowisku innym niż to, do którego jest przyzwyczajona. Resocjalizacja w instytucji totalnej wiąże się z całkowitą zmianą osobowości. Kluczowe przykłady obejmują proces resocjalizacji nowych rekrutów do wojska, aby mogli funkcjonować jako żołnierze (lub, innymi słowy, jako członkowie spójnej jednostki) oraz proces odwrotny, w którym ci, którzy przyzwyczaili się do takich ról, wracają do społeczeństwa po zwolnieniu z wojska.

Instytucje resocjalizacyjne

Celem instytucji totalnych jest resocjalizacja – radykalna zmiana osobowości mieszkańców poprzez celowe manipulowanie ich środowiskiem. Resocjalizacja jest procesem dwuczęściowym. Po pierwsze, personel instytucji stara się zniszczyć tożsamość i niezależność mieszkańców.

Strategie niszczenia tożsamości obejmują zmuszanie jednostek do oddawania wszystkich rzeczy osobistych, robienia jednolitych fryzur i noszenia standardowych ubrań. Niezależność jest niszczona poprzez poddawanie mieszkańców upokarzającym i poniżającym procedurom. Druga część procesu resocjalizacji polega na systematycznej próbie budowania innej osobowości lub „ja”. Zwykle odbywa się to poprzez system nagród i kar. Przywilej czytania książek, oglądania telewizji czy wykonywania rozmów telefonicznych może być silnym motywatorem dla konformizmu. Konformizm występuje wtedy, gdy jednostki zmieniają swoje zachowanie, aby dopasować się do oczekiwań autorytetu lub oczekiwań większej grupy. W najbardziej represyjnych instytucjach – więzieniach i szpitalach psychiatrycznych – czas przebywania w zamknięciu często zależy od tego, jak dobrze przestrzegane są reguły. To sprawia, że presja na dostosowanie się jest ogromna.

Nie dwie osoby reagują na programy resocjalizacyjne w ten sam sposób. Niektórym udaje się „zrehabilitować”, inni mogą stać się zgorzkniali i wrogo nastawieni. Ponadto, przez długi okres czasu, ściśle kontrolowane środowisko może zniszczyć zdolność osoby do podejmowania decyzji i samodzielnego życia. Jest to tak zwana instytucjonalizacja, która uniemożliwia jednostce efektywne funkcjonowanie w świecie zewnętrznym. (Sproule, 154-155)

Resocjalizacja jest również widoczna w jednostkach, które nigdy nie były „uspołecznione” w pierwszej kolejności, lub które nie były wymagane do zachowania społecznego przez dłuższy okres czasu. Przykładem są zdziczałe dzieci (nigdy nie socjalizowane) lub więźniowie, którzy przebywali w odosobnieniu.

Socjalizacja jest procesem trwającym całe życie. Socjalizacja dorosłych często obejmuje uczenie się nowych norm i wartości, które są bardzo różne od tych związanych z kulturą, w której dana osoba została wychowana. Proces ten może być dobrowolny. Obecnie, wstąpienie do wojska kwalifikuje się jako przykład dobrowolnej resocjalizacji. Normy i wartości związane z życiem wojskowym różnią się od tych związanych z życiem cywilnym. (Riehm, 2000)

Socjolog Erving Goffman badał resocjalizację w zakładach psychiatrycznych jako korektę dla instytucjonalizacji. Scharakteryzował on instytucję psychiatryczną jako instytucję totalną – taką, w której praktycznie każdy aspekt życia więźniów był kontrolowany przez instytucję i obliczony na służenie jej celom. Na przykład, instytucja wymaga, aby pacjenci przestrzegali pewnych przepisów, nawet jeśli ich przestrzeganie niekoniecznie leży w najlepszym interesie jednostki.