Ze sloegen Bart Starr met een houten peddel tot zijn rug op een stuk rauw vlees leek. De quarterback was nooit meer de oude.
Al meer dan 60 jaar hebben Bart Starr en zijn vrouw, Cherry, een duister geheim verborgen gehouden in het verhaal van de carrière van de Hall of Fame quarterback. Nu niet meer. Een van de meest gerespecteerde football spelers in de geschiedenis van het spel, en misschien wel een van de taaiste, werd op de Universiteit van Alabama zo erg ontgroend dat het zijn college carrière deed ontsporen, hem diskwalificeerde voor militaire dienst en hem beïnvloedde gedurende zijn 16 jaar bij de Green Bay Packers.
In een exclusief interview met AL.com, ontkrachtte Cherry Starr de gebruikte cover story over waarom Starr’s carrière op Alabama al was mislukt voor zijn junior seizoen, en waarom hij worstelde met rugpijn gedurende zijn legendarische NFL carrière.
Het is lang geaccepteerd dat Starr zijn rug bezeerde tijdens een punteroefening op Alabama. Dat is onjuist, zegt Cherry Starr, die toen bij hem was en zijn hele leven bij hem was. Cherry vertelde AL.com dat de waarheid is dat Barts blessure gebeurde tijdens een gruwelijke rituele paddling voor inwijding in de A-Club van de universiteit voor varsity lettermen.
“Hij werd op een gegeven moment in het ziekenhuis opgenomen in een tractie,” zei Cherry. “Dat was in de tijd dat ze werden ingewijd in de A-Club, en ze kregen zware afranselingen en paddling. Van alle leden van de A-Club, stonden ze in de rij met een grote peddel met gaten erin geboord, en het verwondde daadwerkelijk zijn rug.”
Bart heeft het incident met de lettermannenclub nooit bekendgemaakt, zegt Cherry, omdat hij dacht “dat het hem slecht zou laten lijken.” In afnemende gezondheid na twee beroertes in 2014, is Bart, 82, niet langer in staat om de gebeurtenissen van zijn carrière te bespreken, maar het trauma dat hij op Alabama meemaakte en de naweeën daarvan zijn dingen die het paar samen doormaakte en hun hele leven hebben gedeeld.
Nieuwsartikelen uit 1954 geven weinig details over hoe Bart zijn rug verwondde, en vijf biografieën over zijn leven en carrière, waaronder een autobiografie gepubliceerd in 1987, knutselen een verhaal over zijn rugblessure rond een punteroefening. Bart Starr begroef de echte reden voor zijn blessure in 1954, en zijn pak slaag door de handen van de A-Club werd ofwel nooit gemeld of ging verloren geschiedenis.
“Maar zijn rug was nooit meer goed na dat,” zei Cherry Starr. “Het was verschrikkelijk. Het was geen voetbalblessure. Het was een blessure opgelopen door ontgroening. Zijn hele rug tot aan zijn ribbenkast zag eruit als een stuk rauw vlees. De blauwe plekken liepen helemaal over zijn rug. Het was rood en zwart en zag er verschrikkelijk uit. Het was zo wreed.”
Alabama tight end Nick Germanos, die teamgenoot was van Starr en ook Alabama’s senior captain in 1955, beschreef de mishandelingen in ontnuchterende bewoordingen.
Germanos diende 3 1/2 jaar in het Korps Mariniers na zijn afstuderen op Alabama. Hij zei dat de ontgroening van de A-club erger was dan alles wat hij in het leger meemaakte.
“Het was een hel,” zei Germanos. “
En misschien nog wel erger voor Starr, die niet alleen de broederlijke code van de A-Club overtrad door in mei 1954 stiekem weg te lopen — teams waren gewend om studiebeurzen in te trekken of te verminderen voor huwelijken — maar hij had ook het lef om met een Auburn meisje te trouwen en haar naar Tuscaloosa te verhuizen.
Starr onderging het ergste nog voor zijn junior seizoen, en slechts een paar maanden na zijn weglopen, aldus Cherry. Krantenverslagen van die dag geven een fascinerend beeld van een doofpotaffaire, gezien door de lens van een openbaring die bijna 62 jaar op zich liet wachten.
COVER-UP STORY
Er is een kans dat Alabama coach Harold “Red” Drew nooit echt wist hoe zijn ster quarterback uit Montgomery geblesseerd raakte voor het begin van de voorseizoenstraining in de herfst van 1954. Starr zou het grootste deel van het seizoen missen door zijn rugblessure, en Drew werd in december ontslagen.
De geschiedenis heeft een beeld geschetst van Starr die zijn hele carrière bij Alabama worstelde en nooit een goede quarterback werd, totdat Vince Lombardi in 1959 in Green Bay arriveerde. Het is niet zo eenvoudig. Starr begon zijn tweede seizoen, hielp Alabama aan een SEC kampioenschap en, bij het ingaan van zijn junior seizoen, werd hij door Drew geprezen als misschien wel de beste passer in de geschiedenis van Alabama.
Drew’s Split-Tense offensief leunde zwaar op Starr’s vermogen als passer om de verdediging eerlijk te houden. Helaas voor Drew en Starr, veroorzaakte de rugblessure van de quarterback pijnscheuten in zijn bovenste ledematen. Volgens latere verslagen deed het pijn om alleen al zijn armen op te tillen.
Alabama eindigde 1954 met een algemeen record van 4-5-2 (3-3-2 in de SEC). Met Starr buitenspel of spelend tegen de pijn, bleef de Crimson Tide de laatste zes wedstrijden van het seizoen zonder overwinning.
Het wormgat van wat-als en noodlottige toevalligheden is een dwaas spel, maar als Starr’s rug nooit geblesseerd was geweest, dan had Drew misschien een succesvol seizoen gehad in 1954 en was hij aan gebleven als Alabama’s coach. In plaats daarvan werd een tijdlijn van gebeurtenissen in gang gezet die Paul “Bear” Bryant in 1957 naar Alabama leidde.
Natuurlijk dacht Bryant in het voorseizoen van 1954 niet aan Alabama. Hij was gewoon aan het uitzoeken hoe hij van zijn nieuwe team, Texas A&M, een winnaar kon maken. Terwijl Bryant’s Aggies werden omgetoverd tot “Junction Boys” tijdens een hels tweedaags kamp die eerste week van september 1954, keek Starr naar Alabama’s voorseizoen tweedaagse in korte broek.
De volledige omvang van Starr’s rugblessure werd nooit gemeld terwijl hij bij Alabama was, en het was pas in de vierde week van het seizoen – 6 oktober 1954 – dat een verklaring voor zijn blessure werd gegeven door de pers. Starr werd ingecheckt in Tuscaloosa’s Druid City Hospital op 4 oktober.
Met zijn week in tractie die later in het seizoen zou komen, werden Starr’s afwezigheid bij de voorseizoenstrainingen en zijn lastige rug opgemerkt door lokale verslaggevers bij de start van het kamp. Maar voor zover bekend was de blessure niet ernstig.
De Birmingham Post-Herald meldde het nieuws voor het eerst op 4 september 1954:
“Quarterback Bart Starr was de enige Tider die in korte broek werkte toen Coach Harold (Red) Drew de ploeg door een lichte namiddag dummy scrimmage stuurde. Ze werkten allemaal in korte broek in de ochtendsessie.
Starr verzorgt een lichte blessure die hij opliep in de voorjaarstraining.”
Nog geen paar dagen eerder bood de Birmingham News een verslag over Alabama’s spelers die de vorige lente geblesseerd waren geraakt. Starr werd niet genoemd. Van de legendarische Birmingham News verslaggever Alf Van Hoose op 2 sept. 1954:
“How did the Spring-injured boys appear?
Dat zou met name zijn, End Curtis Lynch en Fullback Noojin Walker. Het antwoord is hetzelfde voor beiden: Geweldig. Lynch heeft snel zijn titel van hardste werker van de ploeg teruggewonnen. Walker loopt zonder mankheid na zijn knie van afgelopen herfst en lente.”
Consistent met Van Hoose’s rapport, werd Starr niet genoemd in een blessure rapport voorafgaand aan de A-Day Game van de vorige lente. Verslaggever Naylor Stone gaf echter een lijst van zes blessures voorafgaand aan de lente scrimmage in de 13 maart 1954 editie van de Post-Herald.
Starr deed mee aan de A-Day scrimmage, hij voltooide 4 van de 9 passes voor 24 yards. Toevalligerwijs werd hij naar verluidt overtroffen door reserve quarterback Albert Elmore.
Het is onduidelijk wie als eerste het verhaal fabriceerde dat Starr geblesseerd was in de lente, maar Starr zou later de onjuiste informatie verspreiden en de tijdlijn verder verwarren. Het was uiterst zeldzaam voor Alabama spelers om geciteerd te worden in de Birmingham kranten in de vroege jaren 1950, maar in de week dat hij werd opgenomen in het Druid City Hospital, vertelde Starr blijkbaar aan de Birmingham News dat hij de blessure opliep in augustus, of minder dan een maand voor het voorseizoen kamp.
Van Hoose van de Birmingham News, rapporteert op 6 oktober 1954:
“Het hele probleem begon, denkt Starr, met de voor-seizoen oefening. Hij herinnert zich dat de pijn begon op een dag na een schoppensessie met een paar van de jongens in augustus. Hij dacht dat het na een paar dagen wel over zou gaan, maar dat gebeurde niet — tot nu toe nog niet.”
Dat een punter zich kan blesseren tijdens een contactloze schoppensessie tot het punt van een mogelijke hernia is aannemelijk, maar dat is niet de reden van Bart Starr’s blessure bij Alabama, volgens Cherry Starr.
Om zeker te zijn, het was een “schoppensessie” die Starr’s carrière veranderde en mogelijk ook de football geschiedenis bij de Universiteit van Alabama. Het was alleen niet het soort sessie dat op het veld plaatsvond.
MISINFORMATIE
De wreedheid van Starr’s ontgroening door leden van de A-Club liet hem achter met een levenslange rugblessure, volgens zijn vrouw, maar in die eerste week van het voorseizoen kamp hoopte Alabama’s voormalige high school All-American nog steeds op het beste.
Dat hij waarschijnlijk waardevolle informatie over de afranseling achterhield voor zijn teamarts, hielp waarschijnlijk niet.
Een week in het kamp, en de artsen waren blijkbaar al ten einde raad. Het zou een veel voorkomend thema worden in Starr’s carrière, en een die hem ertoe zou brengen alternatieve vormen van therapie te zoeken toen hij bij de Green Bay Packers zat.
In september 1954 stuurde Alabama’s teamarts, Albert Tatum, Starr naar Birmingham voor een evaluatie.
Op 6 september 1954 meldde de Birmingham News dat Starr “vermoedelijk lijdt aan een mogelijk beknelde rugzenuw.” De Post-Herald reageerde de volgende dag met een eigen verhaal, gebaseerd op informatie van Alabama trainer Fred Posey. Uit de editie van 7 september 1954 van de ochtendkrant van Birmingham:
“Posey zei dat quarterback Bart Starr was onderzocht en geröntgend door specialisten uit Birmingham die ontdekten dat zijn rug alleen maar verrekt was.”
Niets leek gebroken, maar Alabama’s hoop op een succesvol seizoen was al aan het vervliegen. Een andere speler, Fred Sington, was al in behandeling in het Jefferson-Hillman Hospital met een mogelijk gescheurde tussenwervelschijf toen Starr voor het eerst probeerde te lopen op zijn slechte rug. Die reageerde niet goed. Op 9 september 1954, zou Starr naar verluidt “de kettingmarker op en neer hebben gesjouwd langs de zijlijn” tijdens Alabama’s eerste volledige scrimmage van de herfst.
Met Sington verloren voor het jaar met zijn gescheurde tussenwervelschijf, werd Starr uitgesloten voor de seizoensopener tegen Southern Mississippi (Mississippi Southern College genoemd in die tijd). Het was een bittere dag voor Starr. Niet alleen had hij voortdurend pijn in zijn rug, maar de seizoensopener van Alabama was in Montgomery, de woonplaats van de quarterback.
Na te zijn uitgemaakt voor een kanshebber voor de SEC-kroon, verloor Alabama met 7-2 van het moedige Mississippi Southern. Starr kon het niet verdragen om toe te kijken vanaf de zijlijn van de Cramton Bowl. Nadat hij het hele voorseizoen had uitgeschakeld, kwam hij in de laatste minuten in het spel in een laatste wanhopige poging om wat aanval te produceren. Uit de Birmingham News:
“Er was een sprankelend moment van hoop voor Alabama toen Bart Starr, die een week niet had kunnen trainen vanwege een verrekte spier, binnenkwam toen de tijd op was. Hij gaf een 14-yard pass naar Lynch en de bal was op de 41. Hij probeerde zijn tweede worp te maken toen Williams hem omspeelde en de bal voorgoed uit zijn handen sloeg. Drie plays en het spel was over.”
De volgende week tegen LSU in Baton Rouge, La., kwam Starr opnieuw in het spel “toen al het andere eerder faalde…” Deze keer, zette Starr “de Tide op weg naar de overwinning,” in de woorden van Zipp Newman, de sportredacteur van de Birmingham News in 1954. Alabama versloeg LSU met 12-0, en Starr was de speler van de wedstrijd. Hij had ook een interceptie in de verdediging. Uit Newman’s verslag in The News:
“Bart Starr liet zien wat hij voor Alabama betekende. Na wat geploeter met scoringskansen, ging Alabama voor een touchdown toen Bart drie van de mooiste passes hier kwam gooien in vele manen.”
Het was achteraf gezien erg roekeloos van Starr om die dag in Tiger Stadium te spelen. Hij miste de volgende drie wedstrijden, en werd uiteindelijk opgenomen in het ziekenhuis op 4 oktober 1954. Op dezelfde dag dat Marilyn Monroe’s scheiding met Joe DiMaggio voorpaginanieuws werd in de Post-Herald, begroef de krant een kort verhaal van de Associated Press over Starr’s ziekenhuisopname:
“UNIVERSITY, Oct. 4. (AP) — Bart Starr, Alabama’s passerende sensatie, is vandaag in het Druid City Hospital in een tractie geplaatst vanwege een slepende rugblessure.”
Cherry Starr vergezelde haar man naar het ziekenhuis. De tractie die Starr voorgeschreven kreeg, hield tegengewichten in om zijn benen omhoog te houden. Hij werd een week geïmmobiliseerd. In een verhaal in de Birmingham News twee dagen later, gaf de teamarts van Alabama “heel eerlijk toe dat Starr’s blessure een van de twee dingen kon zijn: (1) een verrekte rugspier of (2) problemen met de tussenwervelschijven.”
In de kop van het verhaal klonk de frustratie van Alabama door. “Wat is de stand van Bart Starr?” schreef Hoose.
Starr hield het bijna 62 jaar geheim.
‘LOST CAUSE’
Terwijl Starr in het ziekenhuis lag, boekte de Crimson Tide drie overwinningen op rij, waaronder een 27-0 shutout van Tennessee in Knoxville. Alabama stond 3-0 in de SEC en stevende af op zijn tweede kampioenschap op rij. Toen kwam Starr terug in actie.
Beginnend met het thuisverlies tegen Mississippi State, scoorde Alabama slechts 14 punten in de laatste zes wedstrijden.
Tussen de nederlagen tegen Mississippi State en Miami was Alabama 16 kwartalen op rij puntloos, een schoolrecord. De Crimson Tide werd in de laatste drie wedstrijden met 71-7 verslagen, van Georgia Tech (20-0), Miami (23-7) en, tenslotte, Auburn op Legion Field (28-0).
Het was de enigmatische Bobby Freeman die Auburn in de Iron Bowl van 1954 op voorsprong zette en de Tigers de eerste overwinning tegen Alabama bezorgde sinds 1949. Een andere Auburn-ster uit die 1954 Iron Bowl, Fob James, zou later gouverneur van Alabama worden.
De wedstrijd bijwonen als persoonlijke vriend van Drew, de honkbalgrootheid Dizzy Dean, die toen in Texas woonde, zei tegen de Birmingham News: “Kijk volgend jaar maar uit voor Bear Bryant. Hij zal een team hebben bij Texas A&M. Weet je, hij heeft nooit een slecht pak slaag gehad.”
Bryant werd 1-9 in zijn eerste seizoen bij Texas A&M. In een interessante wending, speelde Starr bijna voor Bryant in Kentucky, maar tekende in plaats daarvan bij Alabama in 1952. Het was een noodlottige beslissing. Starr’s aanval scoorde geen enkel punt tegen Auburn in zijn junior en senior seizoen, en enkele dagen nadat Dean Birmingham bezocht op een uitnodiging van Drew, werd de coach van Alabama ontslagen. Starr’s door blessures geplaagde eerste jaar was Alabama’s tweede verliesseizoen in een halve eeuw.
Het werd slechter voor Alabama en Starr voordat het beter werd.
Politiek en football hebben altijd strak om de Capstone gewikkeld gezeten als klimopranken — mooi, maar met de neiging te verstikken. Zoals het soms geneigd is te doen, verstikte het Alabama football zichzelf in 1954.
Drew, een innovatieve coach, had in Starr een quarterback die, voor zijn ontgroening, de potentie had om de beste passer in het land te worden. Drew’s lijncoach, Hank Crisp, was van de oude stempel, en wilde de football laten lopen. Crisp, die tevens Alabama’s atletisch directeur was, was ook Drew’s baas.
Crisp ontsloeg Drew en huurde in zijn plaats de slechtste coach in de Alabama football geschiedenis, Jennings Bryan “Ears” Whitworth. In misschien wel een van de meest onzinnige beslissingen in de geschiedenis van het college football, zette Whitworth Starr op de bank voor het grootste deel van zijn laatste seizoen en in plaats daarvan voerde hij een aanval uit die zwaar leed op de grond.
Alabama werd 0-10 in 1955, Starr’s laatste seizoen. In zijn laatste wedstrijd – een 26-0 verlies tegen Auburn – speelde Starr bewonderenswaardig in de nederlaag. Newman schreef: “Bart Starr was een heroïsch figuur in Alabama’s verloren zaak. He gave it all he had.”
Truer words were never written.
MEDICAL DISQUALIFICATION
Er zijn zoveel onwaarschijnlijke plotwendingen in het verhaal van Bart Starr’s opkomst tot grootheid bij de Green Bay Packers. Om te beginnen werd hij in de 17e ronde opgesteld op aanbeveling van de basketbalcoach van Alabama, Johnny Dee. Starr had vervolgens drie coaches in vier jaar, waarvan de derde een offensief assistent uit New York was, genaamd Lombardi.
Het meest verbazingwekkende aspect van Starr’s carrière is misschien wel dit. Zijn rug was tijdens zijn tijd bij Alabama zo ernstig geblesseerd dat hij na zijn eerste seizoen in Green Bay niet slaagde voor de medische keuring bij de luchtmacht.
Het leger zei dat Starr ongeschikt was voor dienst. Hij speelde daarna nog 15 jaar in de NFL en won vijf kampioenschappen, waaronder de eerste twee Super Bowls. Hij werd uitgeroepen tot Most Valuable Player van beide wedstrijden.
“Gelukkig slaagde hij niet voor dat onderzoek,” zei Cherry Starr.
De zoon van een meester-sergeant in de luchtmacht, was Starr lid van Air Force ROTC op Alabama. Hij werd opgeroepen voor actieve dienst na zijn eerste seizoen bij de Packers, en er was een grote hoop op Eglin Air Force Base dat Starr het footballteam van de basis naar dienstglorie zou kunnen leiden.
Een verhaal op pagina 6 van de editie van 14 februari 1957 van The Command Courier, de basiskrant van Eglin, trompetterde de komst van Starr naar de installatie in het noordwesten van Florida. De komst van Starr was “een hele opsteker voor Athletic Director Bill Bailey en football mentor John Sparks, want zij hoopten al een tijdje dat deze jongen naar Eglin zou komen.”
Starr keek er naar uit om voormalig Eglin quarterback Zeke Bratkowski te vervangen, die, toevalligerwijs, later Starr’s oude back-up in Green Bay zou worden. Het mocht niet zo zijn. De commandant van Eglin Air Force Base, Col. Frank H. Mears, wilde geen toestemming geven voor Starr’s dienst, volgens Cherry Starr, “vanwege de aansprakelijkheid.” Bart Starr werd medisch gediskwalificeerd door de luchtmacht en ontslagen in de lente van 1957.
Vanuit de editie van 4 mei 1957 van The Milwaukee Journal:
“GREEN BAY, Wis. — AP — De Green Bay Packers maakten vrijdag bekend dat quarterback Bart Starr zijn ontslag uit de luchtmacht had gekregen en zich hier rond 15 mei zal melden. Starr, een voormalige Alabama standout, ging afgelopen herfst in dienst na zijn eerste seizoen bij de National Football League club.”
Starr schreef in zijn autobiografie uit 1987 dat de commandant van de basis “weigerde de medische verklaring te tekenen die nodig zou zijn geweest om mij in actieve dienst te laten blijven. Ik bleef nog zes weken op Eglin voordat ik medisch werd ontslagen.”
Denk hier eens over na: als Starr een gezonde rug had gehad, zou hij nog minstens twee jaar bij de luchtmacht zijn gebleven. Met andere woorden, zonder dat pak slaag van de A-Club was zijn profcarrière misschien nooit van de grond gekomen.
Het is een groteske ironie, en Starr’s rugproblemen achtervolgden hem gedurende een van de fysiek meest veeleisende periodes van het profvoetbal. Starr’s hardnekkige doorzettingsvermogen bracht hem naar Green Bay. Vanaf daar, trok ongewone taaiheid hem de berg op. De NFL hield geen statistieken bij over sacks gedurende het grootste deel van Starr’s carrière, maar in 1969 (het eerste jaar dat Starr’s sacks officieel werden geregistreerd) werd hij 24 keer gesackt voor een sack percentage van 14.0.
Brett Favre, een oude bewonderaar van Starr, werd meer gesackt dan wie dan ook in de geschiedenis van de NFL (525), maar Favre’s hoogste sack percentage in een volledig seizoen was 6.0.
Brett Favre, een oude bewonderaar van Starr, werd meer gesackt dan wie dan ook in de geschiedenis van de NFL (525), maar Favre’s hoogste sack percentage in een volledig seizoen was 6.0.9.
En Starr deed het allemaal met een zeurende rugblessure die hem uitsloot van militaire dienst.
“Hij nam een pak slaag, en ik denk dat dat zijn grootste eigenschap was, zijn mentale hardheid,” zei Cliff Christl, de officiële historicus van de Green Bay Packers. “Niemand kon ooit twijfelen aan Bart Starr’s taaiheid, en in het bijzonder zijn mentale hardheid.”
DISCOVERY
Starr speelde en coachte zijn hele carrière met chronische pijn, en de winterse temperaturen van Green Bay, Wis., hielpen waarschijnlijk niet. De Packers vlogen Starr regelmatig naar Madison, Wis., voor rugcorrecties door een chiropractor.
“Hij had voortdurend zoveel pijn,” zei Cherry Starr. “Ze probeerden bijna alles.”
Natuurlijk zou de kleedkamercultuur van Lombardi’s Packers een constant pijnlijke speler niet hebben getolereerd. Het is niet zo dat Lombardi wilde dat zijn spelers door blessures heen speelden. Hij erkende niet eens dat spelers geblesseerd konden raken.
“Vince Lombardi herkende blessures niet,” zei Christl, de Packers-historicus en langjarige sportschrijver-legende. “Hij behandelde blessures als iets dat tussen je oren zit.”
Reguliere rugkrampen, rugaanpassingen en epidurals waren Bart Starr’s leven gedurende zijn tijd in Green Bay en tot aan zijn pensioen. Pas toen hij eind jaren tachtig naar Birmingham verhuisde en artsen ontmoette van de groep van Dr. James Andrews, kreeg Starr eindelijk wat blijvende verlichting.
Een kleine scheur, een bijna onvindbare barst, werd ontdekt in een van Starr’s wervels, volgens Cherry Starr. De breuk was “in principe onzichtbaar”, zei ze, en bevond zich aan de voorkant van de ruggengraat van haar man. Starr onderging een rugoperatie “om een chip te verwijderen.”
Heeft Bart Starr zijn hele carriere gespeeld met rugoperaties nodig? Het is onmogelijk om dat met zekerheid te zeggen, maar zijn blessure op Alabama veranderde niet alleen zijn leven, maar ook de geschiedenis van twee van de meest legendarische teams in de football-geschiedenis, de Alabama Crimson Tide en de Green Bay Packers.