Olga van Kiev: The One Saint You Don’t Want to Mess With

Stories October 30, 2019

Tegen beter weten in begin ik dit met een vermoeid oud gezegde: “De hel kent geen grotere woede dan een vrouw wier man door berkenbomen in tweeën is gescheurd.”

Ik weet het, ik weet het – het gezegde is op dit moment zo afgezaagd dat de wijsheid ervan vaak verloren lijkt te gaan. Maar er zit een waargebeurd verhaal achter dit gezegde.

Zie je, in 945 na Chr. onderging een prinses met de naam Olga precies hetzelfde scenario en ze maakte er haar motherf*cking missie van om deze spreuk te bewijzen door meer mensen te vermoorden dan ik ooit heb gehoord. En voor haar bloedige inspanningen, werd ze uiteindelijk…heilig verklaard? 1

Huh. Ik denk dat het een andere tijd was.

Olga Kiev en berkenbomen, zegt u?

Ja, dat deed ik, vriendelijke lezer. Maar laten we eerst even teruggaan in de tijd.

Dit verhaal speelt zich af in Kievan Rus’, in de 10e eeuw (of de jaren 900, zo u wilt). Kievan Rus’, om het eenvoudig te houden, was een gebied dat zich uitstrekte over wat nu Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland is. Het was een losse stammenfederatie met een gedeelde, heidense cultuur, geregeerd door de Rurik dynastie – genoemd naar Olga’s schoonvader. Sommige historici denken dat deze mensen afstammen van Noordse stammen, anderen denken Slavisch. En het kan ook allebei zijn.

Prinses Olga is geboren rond 900 n.C., plus of min tien jaar. Afgezien van het feit dat ze een prinses is, besteedt de geschiedenis niet veel aandacht aan Olga gedurende de eerste 45 jaar van haar leven.

Hier volgt een kort overzicht van Olga’s leven, pre-oorlogsporno: Ze was een heiden, geboren in Pskov, misschien (een stad die nog steeds bestaat, trouwens). Toen trouwde ze met Igor I, prins van Kiev. Ze kregen een zoon. Zie je?

Kievan Rus’ was een groeiend rijk in het midden van de 10e eeuw, maar je groeit geen rijk zonder al je buren uit te knijpen, en je knijpt je buren niet uit zonder dat ze zo’n hekel aan je krijgen dat ze ’s nachts niet eens kunnen slapen.

De Drevlians waren een naburige stam die een gecompliceerde relatie had met Kievan Rus’. Ze hadden samengewerkt, meestal in militaire campagnes tegen het Byzantijnse Rijk, en ze hadden Kievan Roes eer bewezen.

Schuld is, functioneel gezien, beschermingsgeld. Je betaalt het aan een machtiger krijgsheer, zodat hij je “beschermt”, vooral tegen zijn eigen troepen, en ik denk soms tegen een derde partij. Het werd gezien als “respect” – geen oprecht respect, maar het soort respect dat je zou kunnen hebben voor de gewelddadige maffiabaas die je zaken afperst.2

De Drevlians hadden eer bewezen aan Igor’s voorgangers, maar daar zijn ze in 912 mee gestopt, nadat de laatste prins was overleden. In plaats van uit te betalen aan het grote Kievan Rus’, gingen ze lokaal inkopen doen en betaalden ze hulde aan een krijgsheer in de buurt.

Igor moest zijn hulde terugkrijgen, niet alleen voor de pelzen, maar ook voor het respect. Een prins die zijn eerbetoon verliest, is een prins die zijn legitimiteit heeft verloren, en zo’n prins duurt niet lang. Dus in 945 controleerde prins Igor zijn privilege en besefte dat het niet hoog genoeg was. Hij besloot een bezoek te brengen aan de Drevliase hoofdstad, Iskorosten (het huidige Noord-Oekraïne), om zijn recht te doen gelden.

Het bleek een verkeerde zet te zijn. De Drevlianen zagen deze bastaard van Kievan Rus de stad binnenrijden om eerbetoon te eisen na 33 jaar niet gekregen te hebben. In de ogen van de Drevlians leek dat onzin.

Dus deden ze wat ik zou willen noemen de “menselijke hangmat” voor Igor. De Drevlians bogen twee berkenbomen naar de grond, en bonden ze aan elk van Igor’s benen. Toen lieten ze de bomen los. De bomen gingen rechtop staan, maar Igor niet – de arme stakker werd uit elkaar gerukt.3

Oh, shit! Was Olga van Kiev boos?

Ja, maar dat liet ze niet merken aan de Drevlians, en vraag me niet waarom ze dat niet aannamen. In plaats daarvan dachten ze dat ze Kievan Rus’ in de plaats van Igor zouden overnemen, dus stuurden ze 20 van hun beste en slimste (nou ja, misschien niet hun slimste) naar Olga om haar ervan te overtuigen met de Drevliaanse prins Mal te trouwen, waardoor de Drevlians de controle over Kievan Rus’ zouden krijgen.4

Tussen trad Olga op als regentes voor haar zoon, die nog te jong was om het roer over te nemen, en had ze de volledige macht van Kievan Rus’ tot haar beschikking. En ze moet Igor wel erg gemogen hebben, want, nou ja, ze stelde in vier fasen een magnum opus van wraak samen.

Olga van Kiev Plan voor Wraak Fase 1: Vivisepultuur

Olga, aardig spelend, verwelkomde de 20 Drevliaanse ambassadeurs die waren gestuurd om over haar volgende huwelijk te onderhandelen.

Olga stuurde boodschappers om de Drevlianen naar haar zaal te roepen, maar de pompeuze ambassadeurs eisten dat zij – samen met hun boten – naar Olga’s hof werden gebracht. Het antwoord van de Kievan Rus: “Zeker, geen probleem!” Ze droegen de fraai geklede Drevlians in hun boten naar Olga’s zaal.

Wat de Drevlians niet wisten was dat Olga, voordat ze aankwamen, haar mannen opdracht had gegeven een grote geul te graven. Haar mannen droegen de boten gevuld met Drevlianse diva’s naar de geul en dumpten ze erin, boten en al.

Olga gluurde in de geul en vroeg of deze “eer” in de smaak viel bij de Drevlianen. De Drevlians, die, naar ik aanneem, het teken aan de wand al zagen, zeiden dat dit erger was dan Igor’s dood door een berkenboom. Olga wreef haar wijsvinger en duim tegen elkaar om ’s werelds kleinste slavische luit te bespelen, en beval toen haar mannen om de Drevlians levend te begraven.5

Oh, tussen haakjes: “vivisepulture” is de daad van het levend begraven van iemand.

Olga van Kiev Plan voor Wraak Fase 2: Immolatie

Olga was nog niet klaar. Schokkend genoeg stuurden de begraven Drevliaanse ambassadeurs nooit een bericht terug naar prins Mal, maar Olga wel. Ze zou met hem trouwen, maar ze wilde een escorte: Mal zou een aantal van zijn belangrijkste mensen moeten sturen om met haar naar Iskorosten te reizen. Het zou dienen als een daad van goede wil die het belang zou erkennen van een verbintenis met de Kievan Rus’.

Mal dorstte om koning te zijn, dus hij verplichtte zich en stuurde een groep Drevliaanse stamhoofden naar Olga. Zij rolde de rode loper uit en nam haar gasten in ontvangst, en bood hen wat badjestijd om zich op te frissen na hun reis. Als je niet kunt raden wat er daarna gebeurde, hier is een hint: de deuren van het badhuis gingen van buitenaf op slot.

Snap je het? Ze sloot die arme stakkers op in het badhuis, stak het in brand en verbrandde alle leiders levend. Het zou gewoon geen Russisch wraakverhaal zijn zonder badhuismoorden.6

Olga van Kiev Plan voor Wraak Fase 3: Party Foul

Na de badhuisverbranding stuurde Olga Mal een verzoek: trouwen klonk nog steeds goed, maar ze wilde graag naar Iskorosten om een begrafenisfeest en een fatsoenlijke begrafenis te houden voor haar overleden man, Igor. Mal wist nog steeds niet wat er met zijn laatste twee diplomatieke partijen was gebeurd, dus hij dacht waarom niet? Wat Olga’s wielen maar smeerde en hem op de troon van Kievan Rus bracht.

Olga en haar soldaten arriveerden voor het begrafenisfeest en de honingwijn vloeide. Maar terwijl de Drevlians een black-out hadden, was Olga’s mannen bevolen geheelonthouding toe te passen en hun verstand te bewaren. Toen de tijd rijp was en de Drevlians goed en dronken waren, sloeg Olga toe en doodde 5.000 van de Drevlians. Nou ja, 5000 is misschien wat overdreven, om de waarheid te zeggen, maar ze doodde een stel Drevlianse feestvierders.7 8

Olga van Kiev Plan voor Wraak Fase 4: Bird Fyrd

De laatste stap was werkelijk Olga’s bekroning.

Olga had een leger verzameld om de Drevlianen voor eens en voor altijd uit te roeien. De overlevende Drevlians – degenen die Olga niet had begraven, verbrand, of aan het zwaard gelegd op het begrafenisfeest – smeekten om genade. “Alsjeblieft, Olga, we zullen je zoveel bont geven dat je je in februari in het zweet zult werken,” zeiden ze (waarschijnlijk).

“Weet je wat,” zei Olga, “prima. Maar ik zweet geen sh*t. Dus in plaats van bont, laat ik jullie Drevvies er makkelijk vanaf komen. We hebben jullie verarmd met onze belegering en a-killin’, dus alles wat ik van jullie vraag zijn drie duiven en drie mussen van elk huis.”

Olga van Kiev: dierenvriend.

“Dame,” zeiden de Drevlians, denkend dat ze er makkelijk vanaf komen, “jullie krijgen het.”

De Drevlians maakten het goed, maar Olga niet. De vogels werden aan Olga gegeven, en zij gaf elk van haar soldaten een duif of mus, samen met een bevel: bind een draad aan de poten van elke vogel.

Toen het donker was, lieten Olga’s soldaten de duiven en mussen los, die natuurlijk terugvlogen naar hun nesten in de huizen, hokken en hooibergen van Iskorosten. De hele stad werd meteen in brand gestoken en de Drevlians vluchtten. Olga’s leger nam de overlevenden gevangen. Sommigen doodde ze, sommigen hield ze als slaven, en de rest liet ze achter als eerbetoon.

Nou, dit zou een mythe kunnen zijn uit de Kievan Rus’Primary Chronicle (het Russische equivalent van de Noorse Saga’s, zo u wilt). Het lijkt een bizarre tactiek. Het Amerikaanse leger testte een soortgelijke tactiek in de Tweede Wereldoorlog, waarbij ze brandende vleermuizen stuurden om Japanse steden plat te branden. De tests verliepen zo goed dat de testbasis in brand werd gestoken. Dus Olga’s leger van vuurvogels? Niet onmogelijk.9

Olga van Kiev op de een of andere manier heilig verklaard

Nu u weet wat Olga gedaan kan hebben in haar zoektocht naar wraak op de Drevlianen, vraagt u zich misschien af: “Hoe is ze heilig geworden, en waarom?”

Het is een goede vraag. Het christendom is in theorie niet zo wraakzuchtig als sommige heidense godsdiensten. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het christendom over vergeving zou moeten gaan – de grote vijand van wraak.

Maar het christendom, vooral tijdens de middeleeuwen, had een andere prioriteit: bekering. Hoewel Olga van Kiev een groot deel van haar leven heidens was, met name in haar benadering van wraak in de stijl van een episch gedicht, bekeerde zij zich later tot het christendom – zij werd tussen 945 en 957 gedoopt – en moedigde haar volk aan hetzelfde te doen.

Terwijl haar zoon, Svyatoslav, vasthield aan het heidendom, nam haar kleinzoon later Olga’s christelijke mantel over en verklaarde Kievan Rus’ tot een christelijk rijk. In 969 stierf Olga zoals ze geleefd had: niet als een heilige. Maar bijna 600 jaar later erkende de kerk haar inspanningen om van Kievan Rus’ een christelijke natie te maken. In 1547 kreeg zij de titel “Isapostolos”, wat betekent “gelijk aan de apostelen. “10

Wat is hier nu de les? Misschien wel deze: het vergevingsvermogen van het middeleeuwse christendom was grenzeloos, vooral als je het lidmaatschap kon stimuleren.

1. Hoare, James. (2015, 6 januari). Olga van Kiev: Een heilige met wie je niet wilt sollen. Opgehaald van https://www.historyanswers.co.uk/medieval-renaissance/olga-of-kiev-one-saint-you-do-not-want-to-mess-with/
2. Hoare, James. (2015, 6 januari). Olga van Kiev: Een heilige met wie je niet wilt sollen. Opgehaald van https://www.historyanswers.co.uk/medieval-renaissance/olga-of-kiev-one-saint-you-do-not-want-to-mess-with/
3. Hoare, James. (2015, 6 januari). Olga van Kiev: Een heilige met wie je niet wilt sollen. Opgehaald van https://www.historyanswers.co.uk/medieval-renaissance/olga-of-kiev-one-saint-you-do-not-want-to-mess-with/
4. Upton, Emily. (2014, 27 januari). De heilige die mensen levend begroef en een stad platbrandde uit wraak. Opgehaald van http://www.todayifoundout.com/index.php/2014/01/saint-buried-people-alive-burned-city-revenge/
5. Upton, Emily. (2014, 27 januari). De heilige die mensen levend begroef en een stad platbrandde uit wraak. Retrieved from http://www.todayifoundout.com/index.php/2014/01/saint-buried-people-alive-burned-city-revenge/
6. Hoare, James. (2015, 6 januari). Olga van Kiev: Een heilige met wie je niet wilt sollen. Opgehaald van https://www.historyanswers.co.uk/medieval-renaissance/olga-of-kiev-one-saint-you-do-not-want-to-mess-with/
7. Hoare, James. (2015, 6 januari). Olga van Kiev: Een heilige met wie je niet wilt sollen. Retrieved fromhttps://www.historyanswers.co.uk/medieval-renaissance/olga-of-kiev-one-saint-you-do-not-want-to-mess-with/
8. Upton, Emily. (2014, 27 januari). De heilige die mensen levend begroef en een stad platbrandde uit wraak. Opgehaald van http://www.todayifoundout.com/index.php/2014/01/saint-buried-people-alive-burned-city-revenge/
9. Upton, Emily. (2014, 27 januari). The Saint Who Buried People Alive and Burned Down a City in Revenge. Retrieved from http://www.todayifoundout.com/index.php/2014/01/saint-buried-people-alive-burned-city-revenge/
10. Upton, Emily. (2014, January 27). The Saint Who Buried People Alive and Burned Down a City in Revenge. Retrieved from http://www.todayifoundout.com/index.php/2014/01/saint-buried-people-alive-burned-city-revenge/