Wat is een koolstofbelasting?
Een koolstofbelasting wordt betaald door bedrijven en industrieën die door hun activiteiten koolstofdioxide produceren. De belasting is bedoeld om de uitstoot van broeikasgassen en kooldioxide, een kleurloos en reukloos onbrandbaar gas, in de atmosfeer te verminderen. De belasting wordt opgelegd met als doel het milieu te beschermen.
Key Takeaways
- Een koolstofbelasting is een heffing die wordt opgelegd aan bedrijven en particulieren en die werkt als een soort “vervuilingsbelasting.”
- De belasting wordt opgelegd aan bedrijven die brandstoffen op basis van koolstof verbranden, waaronder steenkool, olie, benzine en aardgas.
- De verbranding van deze brandstoffen produceert broeikasgassen, zoals kooldioxide en methaan, die de atmosfeer opwarmen en de opwarming van de aarde veroorzaken.
- Een koolstofbelasting wordt gezien als een manier om de uitstoot te verminderen door het duurder te maken om koolstofhoudende brandstoffen te gebruiken, waardoor bedrijven een reden krijgen om energie-efficiënter te worden en zo geld te besparen.
- Een koolstofbelasting zou ook de kosten van benzine en elektriciteit verhogen, waardoor consumenten een reden krijgen om over te schakelen op schone energie.
- Er is momenteel geen koolstofbelasting in de Verenigde Staten.
Inzicht in de koolstofbelasting
Een belasting die is bedoeld om de negatieve externe effecten van koolstofuitstoot te verzachten of weg te nemen, een koolstofbelasting is een soort Pigoviaanse belasting. Koolstof wordt aangetroffen in elke soort koolwaterstofbrandstof (met inbegrip van steenkool, aardolie en aardgas) en komt vrij in de vorm van het schadelijke gif kooldioxide (CO2) wanneer dit soort brandstof wordt verbrand. CO2 is de verbinding die in de eerste plaats verantwoordelijk is voor het “broeikas”-effect, namelijk het vasthouden van warmte in de atmosfeer van de aarde, en is derhalve een van de hoofdoorzaken van de opwarming van de aarde.
Een koolstofbelasting is een soort Pigoviaanse belasting, dat wil zeggen een belasting die bedrijven of individuen moeten betalen omdat ze activiteiten ontplooien die nadelige neveneffecten hebben voor de samenleving.
Overheidsregulering
Een koolstofbelasting wordt ook wel een vorm van beprijzing van de uitstoot van broeikasgassen genoemd, waarbij door de overheid een vaste prijs wordt vastgesteld voor koolstofemissies in bepaalde sectoren. De prijs wordt doorberekend van bedrijven naar consumenten. Door de kosten van broeikasgasemissies te verhogen, hopen regeringen het verbruik te beteugelen, de vraag naar fossiele brandstoffen te verminderen en meer bedrijven aan te zetten tot de ontwikkeling van milieuvriendelijke vervangingsproducten. Een koolstofbelasting is een manier voor een staat om enige controle uit te oefenen over koolstofemissies zonder zijn toevlucht te nemen tot de hefbomen van een geleide economie, waarbij de staat de productiemiddelen zou kunnen controleren en handmatig de koolstofemissies zou kunnen stoppen.
Een koolstofbelasting implementeren
Alle koolstof in gefabriceerde producten zoals kunststoffen die niet worden verbrand, wordt niet belast. Hetzelfde geldt voor CO2 die permanent van de productie wordt geïsoleerd en niet in de atmosfeer vrijkomt. Maar de belasting wordt betaald tijdens het upstreamproces, of wanneer de brandstof of het gas aan de aarde wordt onttrokken. Producenten kunnen de belasting dan doorberekenen aan de markt, zoveel als ze kunnen. Dit geeft consumenten op hun beurt de kans om hun eigen koolstofvoetafdruk te verkleinen.
Voorbeelden van koolstofbelastingen
Koolstofbelastingen zijn in een aantal landen over de hele wereld ingevoerd. Ze nemen verschillende vormen aan, maar de meeste komen neer op een eenvoudige belasting per ton gebruikte koolwaterstofbrandstof. Het eerste land dat een koolstofheffing invoerde was Finland, in 1990. Die heffing bedraagt momenteel 24,39 dollar per ton koolstof. De Finnen werden snel gevolgd door andere Noordse landen – Zweden en Noorwegen voerden beide in 1991 hun eigen koolstofbelasting in. Vanaf een tarief van 51 dollar per ton CO2 die in benzine wordt gebruikt (de heffing zou later aanzienlijk worden verlaagd), behoort de Noorse heffing tot de strengste ter wereld.
De Verenigde Staten hebben momenteel geen federale koolstofbelasting.
Mislukte koolstofbelastingen
De meeste vormen van koolstofbelasting zijn met succes ingevoerd, maar de mislukte poging van Australië van 2012-2014 staat in schril contrast. De minderheidspartij van de Groenen slaagde erin de koolstofbelasting in te voeren tijdens een periode van politieke stagnatie in 2011, maar de belasting kreeg nooit de steun van een van de belangrijkste partijen in Australië, de linkse Labor Party (die met tegenzin instemde met de belasting om een regering te vormen met de Groenen) en de centrumrechtse Liberals, waarvan leider Tony Abbott het voortouw nam bij de intrekking in 2014. Zoals de meeste economische initiatieven om klimaatverandering tegen te gaan, blijven koolstofbelastingen zeer controversieel.