Decentralisatie heeft tot gevolg dat de last van het hogere management wordt verlicht, waardoor het lager en middelbaar personeel de kans krijgt om hun creativiteit, deskundigheid en talent in te zetten om de organisatie vooruit te helpen. In de huidige context worden organisaties enorm in termen van hun reikwijdte en voetafdruk; wat zij nodig hebben is decentralisatie. Dit maakt coördinatie van de inspanningen op landspecifiek niveau mogelijk voor een betere werking in het geval van multinationals. De keerzijde van decentralisatie is echter dat de coördinatie er soms onder lijdt bij concerns die in hoge mate gedecentraliseerd zijn.
Het bovenstaande wil echter niet suggereren dat het ene systeem beter is dan het andere. In feite werken beide systemen even goed, afhankelijk van de organisatie. Het ene systeem kan het beste passen bij de ene organisatie, terwijl het misschien niet past bij een andere. Als een bedrijf kiest voor een systeem of een mate van centralisatie of decentralisatie, moet het naar binnen kijken en zijn behoeften, eisen en cultuur beoordelen alvorens te beslissen welk systeem het wil kiezen.
Belang van decentralisatie:
1. Besluitvorming door middenkader en lager management – Bij decentralisatie krijgen de ondergeschikten de kans om zelfstandig te beslissen en te handelen, waardoor hun vaardigheden en capaciteiten worden ontwikkeld.
2. Effectieve communicatie – Het communicatiesysteem wordt effectief door een grotere spanwijdte van de organisatie en minder organisatieniveaus. Dit verhoogt de effectiviteit van de communicatie.
3. Motivatie van midden- en lager niveau – Decentralisatie bevordert zelfstandig denken en innovatie. Het moedigt werknemers aan om initiatief te tonen. Het geeft hen een gevoel van belangrijkheid en sociale erkenning. Al deze factoren verhogen de productiviteit en helpen bij het optimaliseren van de output van werknemers, wat weer inkomsten voor de organisatie oplevert.
4. Betere besluitvorming – Besluiten worden sneller genomen en er wordt geen tijd verspild aan besluitvorming. Beslissingen worden genomen door degenen die de beslissingen uitvoeren. Het vermindert de bureaucratie.
5. Effectieve supervisie en controle – Dit wordt mogelijk doordat managers en supervisors op lager niveau de bevoegdheid hebben om te controleren en veranderingen door te voeren waarvan zij denken dat ze goed zijn voor de organisatie. Door controle en toezicht zijn de managers in staat de prestaties van hun eenheden te evalueren en door de nodige veranderingen aan te brengen zijn zij in staat afwijkingen te corrigeren. Aldus worden de prestaties van de organisatie verbeterd.
6. Professionele ontwikkeling van managers – De gedecentraliseerde structuur maakt het voor managers op middelbaar en lager niveau mogelijk om hun beoordelings- en besluitvormingsvermogen te gebruiken. Hierdoor worden hun vaardigheden op het gebied van besluitvorming en leiderschap bijgeschaafd. Zij doen ervaring op en bereiden zich voor op het dragen van grotere verantwoordelijkheden.
7. Democratische omgeving – In een gedecentraliseerde organisatie worden verhoudingsgewijs meer werknemers bij de besluitvorming betrokken. De besluitvorming vindt plaats op alle niveaus en in alle afdelingen. Dit creëert een democratische omgeving die alle mensen het gevoel geeft bij te dragen aan de organisatiedoelen.
Decentralisatie betekent dat de besluitvorming doorsijpelt naar het lagere managementniveau van een organisatie. Met andere woorden, het toont aan dat de organisatie vertrouwen heeft in de besluitvaardigheid van de lagere functionarissen van de onderneming. De functies van planning, organisatie, leiding en controle worden van hoog tot laag planmatig verspreid. Decentralisatie heeft duidelijke voor- en nadelen.
Deze worden hieronder besproken:
Voordelen van decentralisatie:
1. Helpt de kwaliteit van de besluitvorming te verbeteren:
Decentralisatie bespaart kostbare tijd van het topmanagement wanneer het hen bevrijdt van de last om voor elke schamele en kleine managementkwestie een beslissing te moeten nemen. Het topmanagement kan meer tijd besteden aan strategische en langetermijnplanning, zodat de junior medewerkers zich veilig met de dagelijkse besluitvorming kunnen bezighouden.
2. Ontwikkel het talent van het management:
Capaciteiten en besluitvaardigheid kunnen alleen worden ontwikkeld wanneer de organisatorische functionarissen daaraan worden blootgesteld. Als zij de kans krijgen om gezag uit te oefenen en beslissingen te nemen, kunnen we hun capaciteiten testen. Door hen hieraan bloot te stellen, groeien zij en ontwikkelen zij hun leidinggevende talenten. Zo kan van hen worden verwacht dat zij op steeds hogere niveaus bijdragen tot de besluitvorming en de groei van de organisatie. Door decentralisatie krijgen zij de kans om hun talenten te tonen. Zo worden zij bekwaam om grotere verantwoordelijkheden op zich te nemen.
3. Verbetert motivatie en output:
Mensen krijgen voldoening als zij het gevoel hebben dat zij bijdragen aan de goede prestaties van hun organisatie. Door hen beslissingsbevoegdheid te geven, geeft de organisatie hen het gevoel dat zij een belangrijk deel van het management uitmaken. Het verhoogt hun moreel en motiveert hen tot grotere inspanningen. De all-round prestaties van de organisatie worden hierdoor veel beter.
4. Versnelt de besluitvorming:
In een gedecentraliseerd managementsysteem berust de beslissingsbevoegdheid op afdelingsniveau bij de afzonderlijke afdelingen en hun hoofden. De besluiten kunnen dus binnen de afdelingen worden genomen zonder dat het nodig is het probleem naar het hoogste niveau door te verwijzen. Dit bespaart tijd en versnelt het besluitvormingsproces.
5. Betere controle en supervisie:
Decentralisatie zorgt ervoor dat ondergeschikten de verantwoordelijkheid krijgen voor hun eenheden of afdelingen en verantwoording moeten afleggen. Dit zorgt ervoor dat zij kennis hebben van de werking van de afdeling onder hun controle. Zij krijgen de bevoegdheid om toezicht te houden en waar nodig corrigerende maatregelen te nemen. Het resultaat is een beter gecontroleerde en bestuurde bedrijfsorganisatie.
De nadelen van decentralisatie:
De beperkingen of nadelen van decentralisatie worden hieronder opgesomd:
1. Kostbaar – Een gedecentraliseerd beheerssysteem vereist meer financiële middelen, omdat er meer opgeleide en ervaren werknemers nodig zijn om een effectieve decentralisatie te waarborgen, vooral op het lagere niveau, waardoor de administratieve kosten toenemen.
2. Uniform beleid wordt niet gevolgd – Gebleken is dat er een gebrek aan samenhang is in het niveau van het beleid en de procedures die worden gevolgd. Decentralisatie leidt niet tot uniformiteit bij het opstellen en volgen van beleid en procedures. Deze worden in uiteenlopende mate gevolgd door leidinggevend personeel dat werkt op basis van zijn talenten en ervaring.
3. Coördinatieprobleem – Naarmate een organisatie zich uitbreidt en meer gedecentraliseerd gaat werken, wordt de coördinatie binnen de organisatie een steeds groter probleem. Naarmate het gezag meer verspreid raakt, wordt de controle onhandelbaar. Er ontstaan coördinatieproblemen.
4. Belangenconflicten – Naarmate de decentralisatie vordert en van elke afdeling wordt verlangd dat zij als een onafhankelijk en winstgevend centrum functioneert, neemt de druk op de afdelingshoofden toe om hun afdeling te laten presteren. Hierdoor ontstaan belangenconflicten tussen de verschillende afdelingen.