Ik heb het gevoel dat veel mensen wel eens van Tom Waits gehoord hebben en hem eens zouden willen uitproberen. Misschien zijn ze gewoon overweldigd door de enorme hoeveelheid van zijn werk en de veranderingen in zijn materiaal, zodat ze niet weten waar ze moeten beginnen. Hopelijk is dit een kleine routekaart voor iemand die op zoek is naar een weg naar binnen.
Ik hoorde Tom Waits voor het eerst toen ik een jaar of 16, 17 was. Ik was net begonnen met punk rock en een van mijn vrienden, Graham, bracht me twee platen – Greetings from Ashbury Park en Rain Dogs – en zei: “Je moet deze platen eens bekijken, want wat je doet met dat punk gedoe is cool, maar eigenlijk klinken je liedjes als dit. Ik kende Bruce Springsteen van mijn moeder die naar hem luisterde, maar toen ik Tom Waits hoorde dacht ik, ‘Ah, oké, cool, dus Tom Waits is als Bruce Springsteen van na de uren. Als alle mensen in Bruce’s liedjes gaan slapen, is dit wat er gebeurt, hier gaat het verhaal verder.’
Ik vond het leuk dat de liedjes van Tom Waits elementen van folk en singer/songwriter invloeden hadden, maar toch eigenzinnig en niet mainstream waren, wat precies was wat ik op dat moment wilde horen. Daarna gaf Graham me The Heart of Saturday Night en Closing Time en die trokken me dieper in, maar op een dag speelde hij me The Black Rider en ik had zoiets van ‘Nee, wacht even, dit is te veel, hier moet ik aan wennen’, het was te vreemd voor me, en ik begreep het waarschijnlijk pas echt toen ik in de dertig was. Maar het luisteren naar die albums toen ik heel jong was, heeft me echt geholpen, omdat Tom Waits me het gevoel gaf dat ik niet de meest perfecte zanger ter wereld hoefde te zijn om een plaat te maken, dat je je stem bijna als een ander instrument kunt gebruiken, iets wat ik op de Horrible Crowes-plaat tot het uiterste heb benut.
De enige persoon die ik ken die Tom persoonlijk kent is fotograaf Danny Clinch, maar al mijn vrienden zijn ervan overtuigd dat ik in een Tom Waits-achtig personage zal veranderen, dat ik tegen de tijd dat ik 40 ben zo’n mafkees zal zijn die op drums slaat en liedjes zingt over gekke mensen… en dat beschouw ik als een compliment! Er is een grap onder mijn vrienden dat ze elke keer als ik jarig ben een foto van Tom Waits omhoog houden en zeggen: ‘Over vijf jaar, ben jij dit… Over vier jaar, ben jij dit…Ik ken Tom helemaal niet, maar ik heb de indruk dat hij het muzikant zijn misschien op dezelfde manier ziet als ik, dat het iets is wat je doet van 21.00 tot 23.00 uur op een showdag, maar dat je op alle andere momenten gewoon een jongen bent, een gewone jongen die de afwas doet en het vuilnis buiten zet, net als iedereen. Hij lijkt het allemaal niet al te serieus te nemen en dat hij plezier heeft, dat hij nog steeds dat kinderlijke gevoel van verwondering over de wereld heeft, en ik denk dat dat iets is dat iedereen zou moeten proberen te behouden.
DOWNTOWN TRAIN (Rain Dogs, 1985)
Toen ik 17 was, ging ik door een breuk met een meisje waarvan ik overtuigd was dat ik ermee zou trouwen – zo stom, de hopeloze romanticus! – die er vandoor ging met een jongen van een andere band en me gewoon verpletterde. Ik had net Rain Dogs gekregen en zodra ik het intro van Downtown Train hoorde, wist ik dat het mijn favoriete nummer zou worden. Het is een ruig, mooi, romantisch liefdesliedje, met een verbazingwekkende onhandige poëzie die ik helemaal begreep. In die tijd voelde ik me een buitenbeentje – ik hoorde niet bij de coole kinderen, maar ik hoorde ook niet bij de punkers omdat ik niet punk genoeg was, dus ik zat in het midden – maar toen ik Tom Waits hoorde zingen ‘But I’m shining like a new dime’ begreep ik dat dit een buitenbeentje was die er een beetje vreemd uitzag en die een denkbeeldige wereld had verzonnen waarin hij iets speciaals was, waarin hij zo’n branieachtig zelfvertrouwen had, maar een beetje wist dat het allemaal een grap was. Ik denk dat dat mijn M.O. is geweest sinds ik dit liedje hoorde, alsof ik me kon voordoen als een coole, suave vent, ook al voelde ik me compleet het tegenovergestelde.
ANYWHERE I LAY MY HEAD (Rain Dogs, 1985)
Dit is het laatste liedje op Rain Dogs en toen ik het hoorde, werd ik er een beetje gek van. Het akkoordenschema komt uit hymn muziek, uit gospel kerkmuziek, maar dan schreeuwt hij gewoon over de top van deze prachtige muziek. Ik dacht: ‘Dit is wat je om 4 uur ’s ochtends tegen je meisje wilt zeggen als het niet lukt’, niet het ‘John Cusack die voor haar raam Peter Gabriel staat te spelen’ ding uit Say Anything , maar schallende trompetten en “Mijn hart zit in mijn schoenen.” Het is zo mooi.
RUBY’S ARMS (Heartattack and Vine, 1980)
Dit is niet een van Tom Waits’ bekendste nummers, maar het is van Heartattack and Vine en ik herinner me dat ik het voor het eerst hoorde en er gewoon huilend naar zat te luisteren in mijn auto. Het is een van de zwaarste nummers die ik ooit gehoord heb, qua emotie.
**HOLD ON (Mule Variations, 1999)
** De plaat van Mule Variations is geweldig, en heeft een enorme invloed op me gehad. Toen ik Hold On voor het eerst hoorde, dacht ik: ‘Dit is alles wat ik mijn hele leven al probeer te doen.’ Ik denk dat er een volwassenheid nodig is om dit soort muziek te maken, maar ik dacht: ‘Als ik oud genoeg ben, als ik misschien 50 ben, is dit hoe ik wil klinken, dit is het gewicht dat ik wil dat mijn muziek heeft.’ Ik heb hier regels voor geleend voor Film Noir, die regel over ‘Monroe hips’ is een knipoog naar Tom Waits. Wat een geweldig nummer.
DOWN THERE BY TRAIN (Orphans: Brawlers, Bawlers & Bastards, 2006)
Het heeft dat oude religieuze ding dat veel mensen die opgroeiden met een religieuze achtergrond in hun muziek brengen…ik doe het, Bruce doet het, iedereen doet het… waar je dit conflict in je liedjes hebt zoals ‘Leef ik wel goed in deze wereld?waar je je half een heilige en half een zondaar voelt, en je niet echt zeker weet wat je doet. Dit is een prachtig nummer; er is een regel als ‘Zelfs de soldaat die het hart van de Heer doorboorde kan vergeven worden, daar beneden bij de trein’, en dat is iets moois om aan te denken als je worstelt met dat soort mentaliteit.
NEVER LET GO (Orphans: Brawlers, Bawlers & Bastards, 2006)
Dit is een van de mooiste liefdesliedjes ooit geschreven. Er is een tekst die gaat over ‘You can send me to Hell, but I’ll never let go of your hand’, wat gewoon zo prachtig is. Hij dreunt op de piano, schreeuwt die ongelooflijke teksten uit, en het is gewoon zo krachtig en mooi en gepassioneerd.
LONG WAY HOME (Orphans: Brawlers, Bawlers & Bastards, 2006)
Ik heb altijd het gevoel gehad dat dit liedje mijn leven aansprak, want als muzikant heb je deze juxtapositie waar je ervan houdt om onderweg te zijn en shows te spelen en je muziek naar mensen te brengen, maar op hetzelfde moment wil je thuis zijn bij je familie en de mensen van wie je houdt. Er is een zin waar hij zegt ‘Ik hou van je mooie baby, maar ik neem altijd de lange weg naar huis’, dat is gewoon perfect. Ik heb ooit een hoed laten maken door een prachtige hoedenmaakster, Cat Havstad, die in Oregon woont en werkt onder de naam Havstad Hats. In de rand van al haar hoeden schrijft ze een citaat als je dat wilt. Toen ze me vroeg of ik er een wilde, dacht ik meteen aan de regel ‘I got a head full of lightning, and a hat full of rain’ uit dit nummer, dat ik gewoon zo cool vind, en dat helemaal spreekt tot dat ragamuffin, Jack Kerouac-deel van me.
I DON’T WANNA GROW UP (Bone Machine, 1992)
Net als bij The Black Rider duurde het lang voordat ik het Bone Machine-album hoorde, totdat ik dit nummer hoorde, dat de Ramones later coverden. Toen ik dit hoorde, had ik zoiets van ‘Ja, dit is mijn mission statement: Ik wil gewoon mijn ding doen, opgroeien is klote!’ Om terug te komen op Springsteen, er is vaak een element in zijn liedjes waar personages een beetje spijt hebben van hoe het leven is gelopen, en ik denk dat veel mensen dat gevoel hebben dat opgroeien alleen maar de lol uit het leven haalt.
DIRT IN THE GROUND (Bone Machine, 1992)
Dit is nog zo’n geweldig nummer van Bone Machine, en het is gewoon zo ijzingwekkend. Het heeft een geweldige melodie en nogmaals, het klinkt als een hymne, maar het is mijn soort hymne, waar het gebroken klinkt en verkeerd en donker en krom, het is het echte type religie, voor mensen die niet zeker weten of ze het goed doen. Dit lied zegt in feite ‘Het maakt niet uit wat je doet in dit leven, of wat je hebt, want raad eens wat, je wordt allemaal vuil in de grond. Ik heb dat altijd een droevig, vreemd mooi iets gevonden om te zeggen.
WHO ARE YOU (Bone Machine, 1992)
Dit is ook van Bone Machine, en er is één regel die het nummer voor mij verkocht, waar hij zingt ‘Are you still jumping out of windows in expensive clothes?’ Nogmaals, het is die juxtapositie, het buitenbeentje ontmoet de Casanova, waar hij cool wil zijn en mooie dingen wil hebben, maar op hetzelfde moment weet hij dat dit niet de wereld voor hem is.
CHRISTMAS CARD FROM A HOOKER IN MINNEAPOLIS (Blue Valentine, 1978)
Ik heb het album Blue Valentine, en ik ben meestal geen jazz-fan, maar in het midden van de plaat staat een nummer dat Christmas Card from a Hooker in Minneapolis heet en me gewoon heeft gevloerd. Het klinkt als een brief van een ex-vriendin die je vertelt dat het goed met haar gaat, maar aan het eind bekent ze ‘I’m a mess. De dame vertelt haar verhaal, zoals, ‘Charlie, ik heb een man en hij speelt trombone en hij kocht een tweedehands auto partij dus ik ga elke dag van de week in een nieuwe auto rijden’, maar dan aan het eind zegt ze ‘Eigenlijk Charlie, zit ik in de gevangenis, en ik heb wat geld nodig’. Dat toont gewoon zijn gevoel voor humor. Bruce zei een keer tegen me: ‘Ik vind het leuk dat je jezelf niet te serieus neemt met de liedjes, je weet de lijn te vinden tussen het serieuze, en het wanhopige, en de grappen, dat is de sleutel’. Ik had zoiets van ‘Cool, man, thanks!’ en ik denk dat Tom Waits dat ook doet in zijn liedjes.
Beluister de liedjes op onze Spotify playlist.
Brian Fallon’s nieuwe album Painkillers verschijnt op 11 maart via Island. Hij sprak met Paul Brannigan.